ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުނު ތާރީޚް: 31 ޑިސެމްބަރު 2011

J_I_2011_17_islaahuthakaaeku furihamakurevifa

J_I_2011_17_islaahuthah vakin faahagakurevifa

ޖަދުވަލު 3_މަސްތުވާތަކެތި އުފެއްދުމަށް ބޭނުންކުރެވިދާނެ ތަކެތި

ޖަދުވަލު 2_ބޭހުގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރެވޭ މަސްތުވާތަކެތި

ޖަދުވަލު 1_މަނާކުރެވިފައިވާ މަސްތުވާތަކެތި

ބާބުތައް

އެއްވަނަ ބައި - ފެށުން: އެއްވަނަ ބާބު: ތަޢާރުފާއި މަޤްޞަދު

ތަޢާރުފާއި ނަން: 1. (ހ) މިއީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމާއި، ޕެޑްލްކުރުމާއި، ޓްރެފިކްކުރުން ހުއްޓުވުމާއި، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހުން މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ބޭނުންވާ މިންވަރު މަދުކުރުމަށްޓަކައި ނުވަތަ ނައްތާލުމަށްޓަކައި އެމީހުން ފަރުވާގެ ޚާއްޞަ ޕްރޮގްރާމްތަކެއްގެ ދަށުން ފަރުވާ ލިބިގަތުމަށް ބާރުއަޅައި، ޒިންމާދާރު ރައްޔިތުންގެ ގޮތުގައި މުޖުތަމަޢުގައި އެމީހުން ބައިވެރިވުމުގެ ފުރުޞަތު ތަނަވަސްކޮށްދިނުމާއި، މަސްތުވާތަކެއްޗާގުޅޭ ކުށާއި އަދަބު ކަނޑައެޅުމާއި، އެނޫންވެސް ކަމާގުޅޭ އުސޫލުތައް ކަނޑައެޅުމުގެ ޤާނޫނެވެ.(ށ) މި ޤާނޫނަށް ކިޔާނީ، "މަސްތުވާތަކެއްޗާބެހޭ ޤާނޫނު" އެވެ.

މާއްދާ 1. ތަޢާރުފާއި ނަން

މަޤްޞަދު: 2. މި ޤާނޫނުގެ ބޭނުމަކީ، އަންނަނިވި މައިގަނޑު މަޤްޞަދުތައް ޙާޞިލުކުރުމެވެ.(ހ) މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހުން، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ބޭނުންވާ ނިސްބަތް މަދުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރުން؛(ށ) މަސްތުވާތަކެއްޗަށް އަލަށް ދެވިހިފާ މީހުން، އެހިސާބުން ފެށިގެން ފާހަގަކޮށް، އެމީހުންނަށް އެކަމުން އަވަހަށް ދުރަށް ދެވޭނެ ގޮތްތައް ހޯދައިދިނުމަށް މަސައްކަތްކޮށްދިނުން؛(ނ) މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހުންނަކީ، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރަމުންދިޔުމުގެ ސަބަބުން ނަފްސާނީގޮތުން ނުވަތަ ޖިސްމާނީގޮތުން އޭގެ އަސަރަށް ލެނބި، އެއަށް ބަރޯސާކުރަންޖެހިފައިވާ ބައެއް ކަމުގައިވާތީ، އެމީހުންނަކީ ހަމައެކަނި ކުށްވެރިން ކަމުގައި ބެލުމުގެ ބަދަލުގައި، ފަރުވާވެސް ބޭނުންވާ މީހުން ކަމުގައި ޤަބޫލުކޮށްގެން، އެމީހުންނަށް ފަރުވާ ދިނުމުގެ ހަރުދަނާ ނިޒާމެއް ޤާއިމުކުރުން؛(ރ) މަސްތުވާތަކެތި ޕެޑްލްކުރާ މީހުން މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ބޭނުންވާ ނިސްބަތް ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި މަސްތުވާތަކެތިން މުޢާމަލާތުކުރާ ކުރުން ހުއްޓުވުމާއި، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވުމުގެ ސަބަބުން އެމީހުން ކުށަށް އަރައިގަންނަ ނިސްބަތް މަދުކުރުން؛(ބ) މަސްތުވާތަކެތި ޓްރެފިކްކުރުން ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި އެކަން ކުރާ މީހުން ފާހަގަކޮށް، ޓްރެފިކްކުރުމުގެ ވިޔަފާރިއަށް ހުރަސްތައް ކުރިމަތިކުރުމަށްޓަކައި ޓްރެފިކްކުރާ މީހުން އެކަން ކުރުމުގައި ގެންގުޅޭ އުސޫލުތަކަށް ހުރަސްއެޅުމާއި، އެމީހުންނަށް ސީދާ އަމާޒުވާގޮތަށް އެކިއެކި ފިޔަވަޅުތައް އެޅުން؛(ޅ) މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހުން ކުރާ ކުށުގެ މައްސަލަތައް ބަލައި، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް އެމީހުން ބޭނުންވާ މިންވަރު މަދުކުރުމަށްޓަކައި ނުވަތަ ނައްތާލުމަށްޓަކައި އެމީހުން ފަރުވާގެ ޚާއްޞަ ޕްރޮގްރާމްތަކެއްގައި ބައިވެރިކުރުވައި، ފަރުވާ ލިބިގަތުން ލާޒިމުކޮށް، ޒިންމާދާރު ރައްޔިތުންގެ ގޮތުގައި އެމީހުން މުޖުތަމަޢުގައި ބައިވެރިވުމުގެ ފުރުޞަތު ފުޅާކުރުމަށްޓަކައި ޚާއްޞަ ކޯޓެއް ޤާއިމުކުރުން؛(ކ) ދިވެހިރާއްޖޭގައި މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހުން މަދުކޮށް، މަސްތުވާތަކެތި ޓްރެފިކްކުރުން ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި ޤާނޫނު ތަންފީޛުކުރާ ފަރާތްތަކަށް ޚާއްޞަ ބާރުތަކެއް ދިނުން؛(އ) މަސްތުވާތަކެއްޗާގުޅޭ ކުށާއި އަދަބު ކަނޑައެޅުން.

މާއްދާ 2. މަޤްޞަދު

ރަދީފު: 3. (ހ) މި ޤާނޫނު އެމައްޗަށް ބިނާވެގެންވާ މައިގަނޑު މަފްހޫމުތައް، މި ޤާނޫނުގެ ދެވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީއެވެ.(ށ) މި ޤާނޫނުގައި ހިމެނިގެންވާ މައިގަނޑު ލަފުޒުތަކާއި ޢިބާރާތްތަކުގެ މާނަ، މި ޤާނޫނުގެ 188 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީއެވެ.

މާއްދާ 3. ރަދީފު

ދެވަނަ ބާބު: މަފްހޫމްތަކުގެ ރަދީފު

މަފްހޫމްތަކުގެ އަސާސް: 4. މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މަފްހޫމުތައް މި ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިއެވަނީ، މި ޤާނޫނުގެ އަސްލު އެގޮތުގައި ދެމެހެއްޓުމަށާއި، މި ޤާނޫނުގެ މަޤްޞަދު އެންމެ ފުޅާމިނުގައި ޙާޞިލުކުރުމަށް މަގުފަހިކުރުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ. މި ޤާނޫނުގެ ހަމަ ކޮންމެ މާއްދާއެއްވެސް ކިޔަންވާނީ، އެ މަފްހޫމުތަކަށް ހަނިކަމެއް ނާންނާނެ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.

މާއްދާ 4. މަފްހޫމްތަކުގެ އަސާސް

ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު: 5. "ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހަކު ބައިވެރިވެ، ފުރިހަމަކުރުމަށް އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓްގައި ހުށަހަޅާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް އޭނާގެ މައްޗަށް ހިންގުމަށް ކަނޑައަޅައި، އެ ކޯޓުން ކުރާ އަމުރަށެވެ.

މާއްދާ 5. ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު

އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް: 6. "އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާ މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ ނިސްބަތް ދެނެގަތުމަށާއި، އޭނާއަށް ދޭންޖެހޭ ފަރުވާ ކަނޑައެޅުމުގެ ގޮތުން ޑްރަގް ކޯޓުގެ އެންގުމަށް ހަދާ އެސެސްމަންޓަށާއި، އަމިއްލައަށް އެދިގެން ފަރުވާއަށް އަންނަ މީހާ މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ ނިސްބަތް ދެނެގަތުމަށާއި، އޭނާއަށް ދޭންޖެހޭ ފަރުވާ ކަނޑައެޅުމުގެ ގޮތުން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ނުވަތަ ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުން ހަދާ އެސެސްމަންޓަށާއި، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާކަމަށް ކޯޓެއްގެ ޙުކުމަކުން ސާބިތުވެފައިވާ މީހަކު މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ ނިސްބަތް ދެނެގަތުމަށާއި، އެމީހަކަށް ދޭންޖެހޭ ފަރުވާ ކަނޑައެޅުމުގެ ގޮތުން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ނުވަތަ ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުން ހަދާ އެސެސްމަންޓަށެވެ.

މާއްދާ 6. އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް

މަސްތުވާތަކެތި: 7. "މަސްތުވާތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މަނާކޮށްފައިވާ މަސްތުވާތަކެތި ކަމުގައި ޖަދުވަލު 1 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ނުވަތަ މާއްދާއަކާއި، އެއިން އެއްޗެއް ނުވަތަ މާއްދާއެއް ހިމެނޭ ހަމަ ކޮންމެ އެއްޗަކާއި، ބޭހުގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރެވޭ މަސްތުވާތަކެތި ކަމުގައި ޖަދުވަލު 2 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކޮންމެ އެއްޗަކާއި، އެއިން ބާވަތެއް ހިމެނޭ ހަމަ ކޮންމެ އެއްޗެއްވެސް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.

މާއްދާ 7. މަސްތުވާތަކެތި

މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުން: 8. "މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މަސްތުވާއެއްޗެއްގެ އެއްވެސް މިންވަރެއް، މީހެއްގެ ހަށިގަނޑުގެ ތެރެއަށް ވާޞިލުކުރުމަށް ނުވަތަ ވާޞިލުކުރުވުމަށެވެ.

މާއްދާ 8. މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުން

މަސްތުވާއެއްޗެއް އަތުގައި ހުރުން: 9. "މަސްތުވާއެއްޗެއް އަތުގައި ހުރުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މީހެއްގެ އަތުގައި ނުވަތަ ހަށިގަނޑުގައި މަސްތުވާއެއްޗެއް މާއްދީގޮތުން ހުންނަ ހުރުމާއި، މީހެއްގެ ކޮންޓްރޯލްގެ ދަށުގައިވާ ތަނެއްގައި ނުވަތަ އެއްޗެއްގައި މަސްތުވާއެއްޗެއް ހުންނަ ހުރުން ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.

މާއްދާ 9. މަސްތުވާއެއްޗެއް އަތުގައި ހުރުން

މަސްތުވާތަކެތިން މުޢާމަލާތުކުރުން: 10. "މަސްތުވާތަކެތިން މުޢާމަލާތުކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މަސްތުވާތަކެތި ވިއްކުމާއި، ދިނުމާއި، ވިޔަފާރިކުރުމަށްޓަކައި އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދިޔުމާއި، ގެންގޮސްދިނުމާއި، ރައްދުކޮށްދިނުމާއި، އެއިން ކަމެއް ކޮށްދިނުމަށް ހުށަހެޅުމާއި އެއްބަސްވުންވެސް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.

މާއްދާ 10. މަސްތުވާތަކެތިން މުޢާމަލާތުކުރުން

މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހާ: 11. "މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހާ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މަސްތުވާއެއްޗެއް ބޭނުންކުރަމުންދިޔުމުގެ ސަބަބުން، އެއާނުލާ ނުއުޅެވޭ މިންވަރަށް އެއަށް މުހުތާދުވެފައިވާ މީހާއަށެވެ. ނުވަތަ ނަފްސާނީގޮތުން ނުވަތަ ޖިސްމާނީގޮތުން އޭގެ އަސަރަށް ލެނބި، އެއަށް ބަރޯސާކުރަންޖެހިފައިވާ މީހާއަށެވެ.

މާއްދާ 11. މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހާ

ފުރަތަމަ ޙުކުމް: 12. "ފުރަތަމަ ޙުކުމް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހެއްގެ މައްޗަށް އެ ކޯޓުގައި އުފުލާފައިވާ ދަޢުވާ އެ ކޯޓުން އަޑުއަހައި، އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާކޮށްފައިވާ ކުށަށް ނުވަތަ ކުށްތަކަށް އޭނާ އިޢުތިރާފުވާކަން ކަށަވަރުކުރުމަށްފަހު، އެ ކުށް ނުވަތަ ކުށްތައް އޭނާގެ މައްޗަށް ސާބިތުވާކަމަށް ކަނޑައަޅައި، އޭނާގެ މައްޗަށް ކުރާ ޙުކުމަށެވެ.

މާއްދާ 12. ފުރަތަމަ ޙުކުމް 

ފަހުގެ ޙުކުމް: 13. "ފަހުގެ ޙުކުމް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިވެ، އެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކުރާ މީހަކު، އެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކޮށް ނިމުމުން، އޭނާއާމެދު ގޮތެއް ކަނޑައެޅުމަށްޓަކައި ކޯޓުން ކުރާ ޙުކުމަށެވެ.

މާއްދާ 13. ފަހުގެ ޙުކުމް

ފަރުވާދޭ މަރުކަޒު: 14. "ފަރުވާދޭ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހުންނަށް ފަރުވާ ދިނުމަށްޓަކައި މި ޤާނޫނުން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން އުފެއްދުމަށް ލާޒިމުކުރާ، ނުވަތަ އެ އެޖެންސީން އުފެއްދުމަށް ހުއްދަކުރާ ޑީޓޮކްސިފިކޭޝަން ސެންޓަރުތަކާއި، ޑްރަގް ޓްރީޓްމަންޓް އެންޑް ރީހެބިލިޓޭޝަން ސެންޓަރުތަކާއި، ކުޑަކުދިންނަށް އަދި އަންހެނުންނަށް ޚާއްޞަ ޑްރަގް ޓްރީޓްމަންޓް އެންޑް ރީހެބިލިޓޭޝަން ސެންޓަރުތަކާއި، ހާފްވޭ ހައުސްތަކާއި، ޑްރަގް އޮފެންޑަރ ރިމާންޑް ސެންޓަރުތަކާއި މިނޫންވެސް ފަރުވާގެ މަރުކަޒުތަކަށެވެ.

މާއްދާ 14. ފަރުވާދޭ މަރުކަޒު

ޑްރަގް ކޯޓު: 15. "ޑްރަގް ކޯޓު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހުން ކުރާ ކުށުގެ މައްސަލަތައް ބަލައި، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް އެމީހުން ބޭނުންވާ މިންވަރު މަދުކުރުމަށްޓަކައި ނުވަތަ ނައްތާލުމަށްޓަކައި ފަރުވާގެ ޚާއްޞަ ޕްރޮގްރާމްތަކެއްގައި އެމީހުން ބައިވެރިކުރުވައި، ފަރުވާ ލިބިގަތުން ލާޒިމުކޮށް، ޒިންމާދާރު ރައްޔިތުންގެ ގޮތުގައި އެމީހުން މުޖުތަމަޢުގައި ބައިވެރިވުމުގެ ފުރުޞަތު ފުޅާކުރުމަށްޓަކައި ޤާއިމުކުރާ ޚާއްޞަ ކޯޓަށެވެ.

މާއްދާ 15. ޑްރަގް ކޯޓު

ޑްރަގް ޑިޕެންޑެންސް އެސެސްމަންޓް: 16. "ޑްރަގް ޑިޕެންޑެންސް އެސެސްމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާ މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ ނިސްބަތް ދެނެގަތުމުގެ ގޮތުން ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އެންގުމަކަށް ހަދާ އެސެސްމަންޓަށެވެ.

މާއްދާ 16. ޑްރަގް ޑިޕެންޑެންސް އެސެސްމަންޓް

ޓްރެފިކްކުރުން: 17. "ޓްރެފިކްކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޕެޑްލަރަކަށް ނުވާ މީހަކު، މި ޤާނޫނުގެ 144 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކަންކަމުގެ ތެރެއިން ކަމެއް ފުރިހަމަވާގޮތަށް މަސްތުވާތަކެތިން މުޢާމަލާތުކުރުމަށެވެ. ނުވަތަ ޕެޑްލަރަކަށް ހުރެ، މި ޤާނޫނުގެ 144 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކަންކަމުގެ ތެރެއިން ދެ ކަމެއް ފުރިހަމަވާގޮތަށް މަސްތުވާތަކެތިން މުޢާމަލާތުކުރުމަށެވެ.

މާއްދާ 17. ޓްރެފިކްކުރުން

ޓްރެފިކްކުރާ މީހާ: 18. "ޓްރެފިކްކުރާ މީހާ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޓްރެފިކްކުރުން ކަމަށް ބެލެވޭނެ ޢަމަލެއް ކަމުގައި މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޢަމަލުތަކުގެ ތެރެއިން ޢަމަލެއް ކުރުމާއެކު، މަސްތުވާތަކެތިން މުޢާމަލާތުކުރާ މީހާއަށެވެ. ނުވަތަ ޕެޑްލަރަކަށް ހުރެ، ޓްރެފިކްކުރުން ކަމަށް ބެލެވޭނެ ޢަމަލެއް ކަމުގައި މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޢަމަލުތަކުގެ ތެރެއިން ދެ ކަމެއް ކުރާ މީހާއަށެވެ.

މާއްދާ 18. ޓްރެފިކްކުރާ މީހާ

ޕެޑްލްކުރުން: 19. "ޕެޑްލްކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހަކު، އޭނާ މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ބޭނުންވާ ނިސްބަތް ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި، މަސްތުވާތަކެތިން މުޢާމަލާތުކުރުމަށެވެ.

މާއްދާ 19. ޕެޑްލްކުރުން

ޕެޑްލަރު: 20. "ޕެޑްލަރު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މަސްތުވާތަކެތިން މުޢާމަލާތުކުރާ، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހާއަށެވެ.

މާއްދާ 20. ޕެޑްލަރު

ދެވަނަ ބައި - މުއައްސަސާތައް އުފެއްދުމާގުޅޭ: ތިންވަނަ ބާބު: ނޭޝަނަލް ޑްރަގް ކޮންޓްރޯލް ކައުންސިލް

ނޭޝަނަލް ޑްރަގް ކޮންޓްރޯލް ކައުންސިލް އުފެއްދުން: 21. (ހ) މި ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފަށާ ތާރީޚުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި "ނޭޝަނަލް ޑްރަގް ކޮންޓްރޯލް ކައުންސިލް" ގެ ނަމުގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކައުންސިލެއް އުފައްދަންވާނެއެވެ. (ށ) ނޭޝަނަލް ޑްރަގް ކޮންޓްރޯލް ކައުންސިލަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި މަސްތުވާތަކެތި ޓްރެފިކްކުރުން ހުއްޓުވުމާއި، މަސްތުވާތަކެތީގެ ބޭނުންކުރުން ހުއްޓުވުމާއި، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހުންނަށް ފަރުވާ ދިނުމާގުޅޭ ސިޔާސަތުތަކާ ބެހޭގޮތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ލަފާދޭ ފަރާތެވެ.

މާއްދާ 21. ނޭޝަނަލް ޑްރަގް ކޮންޓްރޯލް ކައުންސިލް އުފެއްދުން

ކައުންސިލްގެ މަޤްޞަދު: 22. ނޭޝަނަލް ޑްރަގް ކޮންޓްރޯލް ކައުންސިލްގެ މަޤްޞަދުތައް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީއެވެ. (ހ) މަސްތުވާތަކެއްޗާބެހޭ މައިގަނޑު ސިޔާސަތުތައް އެކަށައެޅުމުގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް އެހީތެރިވެދިނުން؛ (ށ) ދިވެހިރާއްޖޭގައި މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުން ހުއްޓުވުމާ ގުޅޭގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެންމެބޮޑު އިސްކަމެއްދީގެން ޢަމަލުކުރަންވީ އުސޫލުތަކާއި، އަޅަންވީ ފިޔަވަޅުތަކާ ބެހޭގޮތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ލަފާދިނުން؛ (ނ) ރާއްޖޭގައި މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުން ހުއްޓުވުމުގެ ގޮތުން ހިންގާ ޕްރޮގްރާމްތައް ހިނގާގޮތާއި، އެ ޕްރޮގްރާމްތަކަށް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުތަކާ ގުޅޭގޮތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ލަފާދިނުން؛ (ރ) މަސްތުވާތަކެއްޗާ ގުޅިފައިވާ ކުށްކުށާއި، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމާ ގުޅިގެން ހިންގޭ ހަރުކަށި ޢަމަލުތަކާއި، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ސަބަބުން އުފެދޭ ޞިއްޙީ މައްސަލަތައް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް އަންގައިދިނުމާއި، އެކަމާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރުމަށް ތަޢާރުފުކުރަންޖެހޭ ޤައުމީ ސިޔާސަތުތަކަކީ ކޮބައިކަމާއި، ހުރި ސިޔާސަތުތަކަށް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުތަކާ ގުޅިގެން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ލަފާދިނުން؛ (ބ) މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމާއި ޕެޑްލްކުރުމާއި ޓްރެފިކްކުރުމުގެ މައްސަލައަށް ޙައްލެއް ހޯދުމަށް އެކި މުއްދަތުތަކުގައާއި ޙާލަތުތަކުގައި އަޅަން ފެންނަ ފިޔަވަޅުތަކާ ބެހޭގޮތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ލަފާދިނުން؛ (ޅ) ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ހުރިހާ އިދާރާތަކެއް ގުޅިގެން މަސްތުވާތަކެއްޗާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރުމުގައި، މުޅި ސަރުކާރުގެ ފެންވަރުގައި އެއް އަމާޒެއް ގެންގުޅުމަށްޓަކައި، ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކަށް އަންގަންޖެހޭ އެންގުންތަކުގެ ލަފާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ދިނުން؛ (ކ) ބައިނަލްއަޤްވާމީ ފެންވަރުގައާއި ޤައުމީ ފެންވަރުގައި މަސްތުވާތަކެއްޗާ ދެކޮޅަށް އަޅަމުންދާ ފިޔަވަޅުތަކާއި، މަސްތުވާތަކެއްޗާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރުމަށް ހުރި ފުރުޞަތުތަކާއި ޙައްލުތައް ހޯދައި، ބަލައި، ދިރާސާކޮށް، ވަޒަންކޮށް، ދިވެހިރާއްޖެއަށް އެންމެ އެކަށީގެންވާނެ ޙައްލާ ގުޅޭގޮތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ލަފާދިނުން؛ (އ) މަސްތުވާތަކެއްޗާ ދެކޮޅަށް ކުރާ މަސައްކަތުގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަނޑައަޅާ މައިގަނޑު ސިޔާސަތުތަކާއި އަމާޒުތައް ޙާޞިލުކުރެވެމުންދަނީ ކިހާ މިންވަރަކަށްތޯ ބަލައި، ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުން އެ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޛުކުރުމަށްޓަކައި ކުރާ މަސައްކަތްތަކަކީ ކޮބައިކަން ހޯދައި، ބަލައި، ދިރާސާކޮށް، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް އަންގަމުންދިޔުން؛ (ވ) މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާއިން ޤައުމު ސަލާމަތްކުރުމަށްޓަކައި އެކި ފަރާތް ފަރާތުން ހޯދަންޖެހޭ އެހީ ދެނެގަނެ، އެފަދަ އެހީ ހޯދުމަށްޓަކައި މަސައްކަތްކުރުން.

މާއްދާ 22. ކައުންސިލްގެ މަޤްޞަދު

ކައުންސިލް އެކުލެވިގެންވާ ގޮތް: 23. (ހ) ނޭޝަނަލް ޑްރަގް ކޮންޓްރޯލް ކައުންސިލް އެކުލެވިގެންވާނީ، އަންނަނިވި 12 (ބާރަ) މެންބަރުންގެ މައްޗަށެވެ. (1) ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބު؛ (2) މިނިސްޓަރ އޮފް ހޯމް އެފެއާޒް؛ (3) މިނިސްޓްރީ އޮފް އެޑިޔުކ ޝަންގެ މަންދޫބު؛ (4) މިނިސްޓްރީ އޮފް ހެލްތްގެ މަންދޫބު؛ (5) މިނިސްޓްރީ އޮފް ޔޫތު އެންޑް ސްޕޯޓްސްގެ މަންދޫބު؛ (6) މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާޒްގެ މަންދޫބު؛ (7) އެޓަރނީ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ މަންދޫބު؛ (8) ކޮމިޝަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސް؛ (9) ކޮންޓްރޯލަރ އޮފް އިމިގްރ ޝަން އެންޑް އެމިގްރޭޝަން؛ (10) ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް؛ (11) ކޮމިޝަނަރ އޮފް ޕޮލިސް؛ (12) ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ (3) ވަނަ ނަންބަރާއި، (4) ވަނަ ނަންބަރާއި، (5) ވަނަ ނަންބަރާއި، (6) ވަނަ ނަންބަރު އަދި (7) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މަންދޫބުންނަކީ އެ ވުޒާރާއެއްގެ މިނިސްޓަރ ފޯރސްޓް ނުވަތަ ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރ ފެންވަރުގެ މަޤާމެއް ފުރަމުންދާ ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޢައްޔަންކުރާ ފަރާތެކެވެ.

މާއްދާ 23. ކައުންސިލް އެކުލެވިގެންވާ ގޮތް

ކައުންސިލްގެ ރައީސް: 24. ނޭޝަނަލް ޑްރަގް ކޮންޓްރޯލް ކައުންސިލްގެ ރައީސަކީ، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބެވެ. ކައުންސިލްގެ ރައީސް ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ކުރުމަށް ކައުންސިލްގެ ރައީސް އުޒުރުވެރިވެއްޖެ ޙާލަތެއްގައި، އެކަން ކުރުމަށް ކައުންސިލްގެ މެންބަރުންގެ ތެރެއިން މީހަކާ ކައުންސިލްގެ ރައީސް ޙަވާލުކުރަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 24. ކައުންސިލްގެ ރައީސް

ކައުންސިލްގެ ބާރުތައް: 25. ނޭޝަނަލް ޑްރަގް ކޮންޓްރޯލް ކައުންސިލްގެ މަޤްޞަދުތައް ކަމުގައި މި ޤާނޫނުގެ 22 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މަޤްޞަދުތައް ޙާޞިލުކުރުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ކުރުމުގެ ބާރު މި ޤާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ ކައުންސިލަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

މާއްދާ 25. ކައުންސިލްގެ ބާރުތައް

ހަތަރުވަނަ ބާބު: ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީ

ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީ އުފެއްދުން: 26. (ހ) މި ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފަށާ ތާރީޚުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި "ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީ" ގެ ނަމުގައި ސަރުކާރުގެ އިދާރާއެއް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އުފައްދަންވާނެއެވެ. (ށ) ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީއަކީ، މި ޤާނޫނާއި މި ޤާނޫނާ ގުޅިފައިވާ މައިގަނޑު ސިޔާސަތުތައް، ނޭޝަނަލް ޑްރަގް ކޮންޓްރޯލް ކައުންސިލްގެ ލަފާއާއި މަޝްވަރާގެމަތިން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަނޑައެޅުމުން، އެ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޛުކުރާ މައިގަނޑު އިދާރާއެވެ.

މާއްދާ 26. ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީ އުފެއްދުން

ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީގެ މަސްއޫލިއްޔަތު: 27. މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން އަންނަނިވި މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީއާ ޙަވާލުކުރެވިގެންވެއެވެ. (ހ) މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމާއި ޕެޑްލްކުރުމާއި ޓްރެފިކްކުރުމުގެ މައްސަލައަށް ޙައްލެއް ހޯދުމަށް އެކި މުއްދަތުތަކުގައާއި ޙާލަތުތަކުގައި އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތައް އެޅުން؛ (ށ) މަސްތުވާތަކެއްޗާ ގުޅިފައިވާ ކުށްކުށާއި، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމާ ގުޅިގެން ހިންގޭ ހަރުކަށި ޢަމަލުތަކާއި، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ސަބަބުން އުފެދޭ ޞިއްޙީ މައްސަލަތައް ދެނެގަނެ، އެކަމާ ދެކޮޅަށް ތަޢާރުފުކުރާ ޤައުމީ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޛުކުރުން؛ (ނ) މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުން ހުއްޓުވުމާ ގުޅޭގޮތުން ސަރުކާރުން ކަނޑައަޅާ ސިޔާސަތުތައް، ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުން ތަންފީޛުކުރަމުންދޭތޯ ބަލަމުންދިޔުން؛ (ރ) މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުން ހުއްޓުވުމުގެ ގޮތުން ހިންގާ އެކިއެކި ޕްރޮގްރާމްތައް ހިނގާގޮތް ބަލައި، ކަމާބެހޭ އެންމެހައި އިދާރާތަކުގެ މަސައްކަތްތައް ވިލަރެސްކުރުން؛ (ބ) މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހުންނަށް ފަރުވާ ދީ، އެމީހުން ރަނގަޅުކޮށް، އަނބުރާ މުޖުތަމަޢަށް ގެނައުމަށް މަސައްކަތްކުރުން؛ (ޅ) މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުން ހުއްޓުވުމަށް ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތުގައި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުގެ އެއްބާރުލުން ހޯދުމާއި، އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުން ކުރާ މަސައްކަތްތަކަށް ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަމާއި ލަފާ ދީ، އެފަރާތްތަކާ ގުޅިގެން މަސައްކަތްކުރުން؛ (ކ) މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުން ހުއްޓުވުމަށް ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތުގައި މުޖުތަމަޢުގައި ހިމެނޭ ހުރިހާ ފަރާތްތަކެއްގެ މެދުގައި ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމަށް ކަމާބެހޭ ހުރިހާ އިދާރާތަކާ ގުޅިގެން މަސައްކަތްކުރުން؛ (އ) މަސްތުވާތަކެއްޗާގުޅޭ ބޭރުގެ އިދާރާތަކާ ގުޅިގެން، އެކިއެކި ޕްރޮގްރާމްތައް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިންގުމާއި، މަޢުލޫމާތު ޙިއްޞާކުރުމާއި، އެމީހުންގެ މަޢުލޫމާތާއި ތަޖުރިބާއިން ދިވެހިރާއްޖެއަށް ފައިދާއާއި މަންފާއާއި އެހީ ހޯދުމަށް މަސައްކަތްކުރުން.

މާއްދާ 27. ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީ ހިންގުން: 28. (ހ) ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީ ހިންގާނީ، އެ އެޖެންސީގެ ބޯޑުގެ ލަފާއާއި އިރުޝާދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން، އެ އެޖެންސީގެ ބޯޑުން ޢައްޔަންކުރާ ޗީފް އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރެވެ. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކުރާ ޗީފް އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރަކީ، މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހަދާ ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވާ މީހަކަށް ވާންވާނެއެވެ. (ނ) ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީގެ ބޯޑުގެ ޗެއަރމަން އެހެން ގޮތަކަށް ކަނޑަނާޅާހާހިނދަކު، ބޯޑުގެ ޖަލްސާތަކަށް ޗީފް އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރ ޙާޟިރުވާންވާނެއެވެ. (ރ) ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީއާބެހޭ ކަންކަމުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ޖަވާބުދާރީވާނީ މިނިސްޓަރެވެ. (ބ) ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީ ހިންގުމާބެހޭ ގަވާއިދުތައް ހަދައި ހިންގާނީ، އެޖެންސީގެ ބޯޑުންނެވެ.

މާއްދާ 28. ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީ ހިންގުން 

އެޖެންސީގެ ބޯޑު: 29. (ހ) ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީގެ ބޯޑަކީ، އަންނަނިވި އިދާރާތައް ތަމްސީލުވާގޮތަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޢައްޔަންކުރާ 10 (ދިހައެއް) މެންބަރުންގެ މައްޗަށް އެކުލެވިގެންވާ ބޯޑެކެވެ. (1) ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ އޮފީސް؛ (2) މިނިސްޓްރީ އޮފް ހެލްތު އެންޑް ފެމިލީ؛ (3) މިނިސްޓްރީ އޮފް ހޯމް އެފެއާޒް؛ (4) މިނިސްޓްރީ އޮފް ހިއުމަން ރިސޯސަސް، ޔޫތް އެންޑް ސްޕޯޓްސް؛ (5) މިނިސްޓްރީ އޮފް އެޑިއުކޭޝަން؛ (6) މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސް؛ (7) މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސް؛ (8) މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސަރވިސް؛ (9) ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް އިމިގްރޭޝަން އެންޑް އެމިގްރޭޝަން؛ (10) މަސްތުވާތަކެއްޗާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރާ އަމިއްލަ ޖަމާޢަތެއް. (ށ) ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީގެ ބޯޑުގެ ޗެއަރމަނަކީ، އެ ބޯޑުގެ މެންބަރުންގެ ތެރެއިން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޢައްޔަންކުރާ މީހެކެވެ. (ނ) ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީގެ ބޯޑު ޖަވާބުދާރީވާނީ، މިނިސްޓަރަށެވެ.

މާއްދާ 29. އެޖެންސީގެ ބޯޑު

ފަސްވަނަ ބާބު: ޑްރަގް ކޯޓު

ޑްރަގް ކޯޓު: 30.&nbsp;(ހ) މި ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުމާއެކު، "ޑްރަގް ކޯޓު" ގެ ނަމުގައި ކޯޓެއް އުފެދުނީއެވެ. (ށ) ޑްރަގް ކޯޓަކީ، ޢާންމު ޝަރުޢީ ނިޒާމުގައި ހިމެނޭ، އަދި މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިޚްތިޞާޞް ލިބިގެންވާ ކޯޓެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އެ ކޯޓުގެ ޒާތުން އެ ކޯޓަށް ވަކި އިޖުރާއަތުތަކެއް ޚާއްޞަ ވެގެންވެއެވެ. (ނ) ޑްރަގް ކޯޓަކީ ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2010 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުގެ ޤާނޫނު) ގައި ބަޔާންކުރާ ސުޕީރިއަރ ކޯޓާ އެއް ދަރަޖައެއްގައި އުފެދޭ ކޯޓެކެވެ. އަދި، މި ޤާނޫނުގައި އެހެން ގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާހިނދަކު، ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2010 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުގެ ޤާނޫނު) ގައި ސުޕީރިއަރ ކޯޓުތަކާ ގުޅޭގޮތުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެންމެހައި އުސޫލުތައް ޑްރަގް ކޯޓުގެ މައްޗަށް، އެ ކޯޓާގުޅޭ ނިސްބަތަށް ހިނގާނެއެވެ.

މާއްދާ 30. ޑްރަގް ކޯޓު  

ކޯޓުގެ އަސާސް: 31. ޑްރަގް ކޯޓުގެ އަސާސަކީ، ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހުން، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ބޭނުންވާ ނިސްބަތް މަދުކޮށްގެން، އެމީހުން މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ބޭނުންވާ ނިސްބަތް ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި ކުށަށް އަރައިގަތުމުގެ މިންވަރު މަދުކުރުމާއި، ޒިންމާދާރު ރައްޔިތުންގެ ގޮތުގައި އެމީހުން މުޖުތަމަޢުގައި ބައިވެރިވުމުގެ ފުރުޞަތު ފުޅާކުރުމެވެ.

މާއްދާ 31. ކޯޓުގެ އަސާސް

ކޯޓުގެ މަޤްޞަދު: 32. (ހ) ޑްރަގް ކޯޓު އުފެއްދުމުގެ މަޤްޞަދަކީ، އަންނަނިވި ކަންކަން ޙާޞިލުކުރުމެވެ. (1) ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހުން، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ބޭނުންވާ ނިސްބަތް މަދުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރުން؛ (2) ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހުން، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވުމުގެ ސަބަބުން، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ބޭނުންވާ ނިސްބަތް ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި ކުށަށް އަރައިގަތުމުގެ މިންވަރު މަދުކުރުން؛ (3) ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހުން، އަނބުރާ މުޖުތަމަޢަށް ގެނެވޭނެ ގޮތް ހޯދައިދިނުމަށް އިސްކަންދިނުން؛ (4) މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހުންނަށް ފަރުވާ ދިނުމުގެ ނިޒާމު، ޢާންމު ޝަރުޢީ ނިޒާމާ ގުޅުވައިދިނުމާއެކު، ފަރުވާ ދިނުމުގެ ނިޒާމަށް ޤާނޫނީ އަދި ޝަރުޢީ ހައިސިއްޔަތު ދިނުން. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މަޤްޞަދުތައް ޑްރަގް ކޯޓުން ޙާޞިލުކުރާނީ، އެ ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހުން، އެ ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްތަކުގައި ބައިވެރިކުރުވައި، ފަރުވާ ލިބިގަތުން ލާޒިމުކޮށް، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް އެމީހުން ބޭނުންވާ މިންވަރު ނައްތާލައިގެން ނުވަތަ މަދުކޮށްގެންނެވެ.

މާއްދާ 32. ކޯޓުގެ މަޤްޞަދު

ޑްރަގް ކޯޓަށް މައްސަލަތައް ބަދަލުވުން؛ 33. (ހ) މި ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން، ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ނުވަތަ ޖުވެނައިލް ކޯޓުން ބަލަމުންއައި މައްސަލަތަކުގެ ތެރޭގައި ހުރި ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞާގުޅޭ މައްސަލަތަކަކީ ކޮބައިކަން އެ ދެ ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންނާއި، ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންނާއި، ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ގުޅިގެން ކަނޑައަޅައި، މި ޤާނޫނުގެ 39 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މުއްދަތު ހަމަވާ ތާރީޚުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މައްސަލަތައް އެ ދެ ކޯޓުން ޑްރަގް ކޯޓަށް ބަދަލުކުރަންވާނެއެވެ. (ށ) މި ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން، ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ނުވަތަ ޖުވެނައިލް ކޯޓުން ބަލަމުންއައި މައްސަލަތަކުގެ ތެރޭގައި ހުރި ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞާގުޅޭ މައްސަލަތައް، މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކުރާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި، ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ނުވަތަ ޖުވެނައިލް ކޯޓުން ބަލައިގެންނުވާނެއެވެ.

މާއްދާ 33. ޑްރަގް ކޯޓަށް މައްސަލަތައް ބަދަލުވުން

ޑްރަގް ކޯޓު ހިންގަން ފެށުން؛ 34. (ހ) މި ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުމާއެކު ޑްރަގް ކޯޓު އުފެދުނު ކަމުގައިވީނަމަވެސް، ޑްރަގް ކޯޓު ހިނގަން ފަށާނީ، އެ ކޯޓު ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ގަވާއިދުތައް ޢާންމުކޮށް އިޢުލާންކުރާ ތާރީޚުން ފެށިގެންނެވެ. (ށ) ޑްރަގް ކޯޓު ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ގަވާއިދުތައް، މި ޤާނޫނުގެ 39 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މުއްދަތު ހަމަވާ ތާރީޚުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ ކޯޓުން ހަދައި، ޢާންމުކޮށް އިޢުލާންކުރަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 34. ޑްރަގް ކޯޓު ހިންގަން ފެށުން

ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެ މީހުން: 35. (ހ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނީ، އެ ގިންތިއަކާ ގުޅޭގޮތުން މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވާ، އަންނަނިވި ތިން ގިންތީގެ މީހުންގެ މައްޗަށެވެ. (1) މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ކުށުގެ ނުވަތަ މަސްތުވާތަކެތި ޕެޑްލްކުރުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހުން؛ (2) މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކޮށްގެން، އޭގެ ނުފޫޒުގައި ހުރެ ކޮށްފައިވާ ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހުން؛ (3) ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހުން. (ށ) މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ކުށުގެ ނުވަތަ މަސްތުވާތަކެތި ޕެޑްލްކުރުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހެއް ކަމަށް މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ (1) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހެއްގެ މައްޗަށް ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނީ، އޭނާގެ ކިބައިގައި އަންނަނިވި ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވާނަމައެވެ. (1) އޭނާއަކީ، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހެއް ކަމުގައިވުން؛ އަދި (2) އޭނާއަކީ، އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށަށް އިޢުތިރާފުވެފައިވާ ނުވަތަ އިޢުތިރާފުވުމަށް އެއްބަސްވެފައިވާ މީހެއް ކަމުގައިވުން؛ އަދި (3) އޭނާއަކީ، މި ޤާނޫނުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއްގެ ދަޢުވާ އެހެން ކޯޓެއްގައި އުފުލިފައިވާ މީހެއް ކަމުގައިނުވުން؛ އަދި (4) އޭނާއަކީ، މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމަށް ޝަރުޠު ފުރިހަމަވާ މީހެއް ކަމުގައިވުން. (ނ) މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކޮށްގެން، އޭގެ ތާސީރުގައި ހުރެ ކޮށްފައިވާ ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހެއް ކަމަށް މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ (2) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހެއްގެ މައްޗަށް ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނީ، އޭނާގެ ކިބައިގައި އަންނަނިވި ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވާނަމައެވެ. (1) އޭނާއަކީ، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހެއް ކަމުގައިވުން؛ އަދި (2) އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށް އޭނާ ކޮށްފައިވަނީ، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކޮށްގެން، އޭގެ ނުފޫޒުގައި ހުރެ ކަމަށްވުން؛ އަދި (3) އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށަކީ، މި ޤާނޫނުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއް ކަމުގައިނުވުން؛ އަދި (4) އޭނާއަކީ، މި ޤާނޫނުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއްގެ ދަޢުވާ އެހެން ކޯޓެއްގައި އުފުލިފައިވާ މީހެއް ކަމުގައިނުވުން؛ އަދި (5) އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށަކީ، އެ ކުށް ސާބިތުވެއްޖެނަމަ، 10 (ދިހައެއް) އަހަރަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތަކަށް ޖަލަށްލުމުގެ ނުވަތަ އަރުވާލުމުގެ އަދަބު އޭނާގެ މައްޗަށް ކަނޑައެޅިދާނެ ކުށަކަށްނުވުން؛ އަދި (6) އޭނާއަކީ، އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށަށް އިޢުތިރާފުވެފައިވާ ނުވަތަ އިޢުތިރާފުވުމަށް އެއްބަސްވެފައިވާ މީހެއް ކަމުގައިވުން؛ އަދި (7) އޭނާއަކީ، މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމަށް ޝަރުޠު ފުރިހަމަވާ މީހެއް ކަމުގައިވުން. (ރ) ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހެއް ކަމަށް މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ (3) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހެއްގެ މައްޗަށް ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނީ، އޭނާގެ ކިބައިގައި އަންނަނިވި ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވާނަމައެވެ. (1) އޭނާއަކީ، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހެއް ކަމުގައިވުން؛ އަދި (2) އޭނާ ތަންފީޛުކުރަމުންދާ ޙުކުމް ނިސްބަތްވާ ކުށަކީ، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ކުށް ނުވަތަ މަސްތުވާތަކެތި ޕެޑްލްކުރުމުގެ ކުށް ކަމުގައިވުން؛ ނުވަތަ (3) އޭނާއަކީ، އެއް ޙުކުމަށްވުރެ ގިނަ ޙުކުމް އޭނާގެ މައްޗަށް ކުރެވިފައިވާ މީހެއް ކަމަށްވެފައި، އޭނާ އެހިނދު ތަންފީޛުކުރަމުންދާ ޙުކުމަކީ، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ނުވަތަ މަސްތުވާތަކެތި ޕެޑްލްކުރުމުގެ ކުށުގެ ޙުކުމެއް ކަމުގައިނުވާނަމަ، އެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކޮށް ނިމުމުން، ދެން ތަންފީޛުކުރަން އޮތް ޙުކުމަކީ، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ނުވަތަ މަސްތުވާތަކެތި ޕެޑްލްކުރުމުގެ ކުށުގެ ޙުކުމެއް ކަމުގައިވުން؛ އަދި (4) އޭނާ ތަންފީޛުކުރަމުންދާ ޙުކުމް ނިސްބަތްވާ ކުށަކީ، މި ޤާނޫނުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއް ކަމުގައިނުވުން؛ އަދި (5) އޭނާއަކީ، މި ޤާނޫނުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއްގެ ދަޢުވާ އެހެން ކޯޓެއްގައި އުފުލިފައިވާ މީހެއް ކަމުގައިނުވުން؛ އަދި (6) އޭނާއަކީ، މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމަށް ޝަރުޠު ފުރިހަމަވާ މީހެއް ކަމުގައިވުން.

މާއްދާ 35. ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެ މީހުން

ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ނުހިނގާނެ މީހުން: 36. އަންނަނިވި ކުށްކުށުގެ ތެރެއިން ކުށެއްގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހުންނާއި، އެއިން ކުށެއް ސާބިތުވެ، ޙުކުމް ތަންފީޛުކޮށްނިމިފައިނުވާ މީހުންގެ މައްޗަށް ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞެއް ނުހިނގާނެއެވެ. (ހ) މީހަކު މެރުމުގެ ކުށް؛ (ށ)ޓެރަރިޒަމްގެ ކުށް؛ (ނ) ޤާނޫނު ނަންބަރު 2009/12 (ކުޑަކުދިންނަށް ޖިންސީ ގޯނާކުރާ މީހުންނާމެދު ޚާއްޞަ އުސޫލުތަކަކަށް ޢަމަލުކުރުމުގެ ޤާނޫނު) ގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ކުށެއް؛ (ރ) މަސްތުވާތަކެތި ޓްރެފިކްކުރުމުގެ ކުށް؛ (ބ) ގަދަކަމުން ބަދުއަޚްލާޤީ ޢަމަލު ހިންގުމުގެ ކުށް؛ (ޅ) މި މާއްދާގެ (ހ) އިން ފެށިގެން (ބ) ގެ ނިޔަލަށް ހުރި އަކުރުތަކުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކުށްތަކުގެ ތެރެއިން ކުށެއް ކުރުމުގައި ބައިވެރިވުމުގެ ކުށް ނުވަތަ އެއިން ކުށެއް ކުރުމުގައި އެހީތެރިވެދިނުމުގެ ކުށް.

މާއްދާ 36. ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ނުހިނގާނެ މީހުން

ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް: 37. (ހ) މި ޤާނޫނުގައި އެހެން ގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާހިނދަކު، މި ޤާނޫނުގެ 35 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވާ މީހުން ކުރާ ޖިނާއީ ކުށުގެ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ޑްރަގް ކޯޓަށް ލިބިގެންވެއެވެ. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކުރާ މައްސަލަތައް ޑްރަގް ކޯޓުން ބެލުމުގައި، ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2010 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުގެ ޤާނޫނު) ގެ ދަށުން ކްރިމިނަލް ކޯޓަށާއި ޖުވެނައިލް ކޯޓަށް ލިބިގެންވާ ބާރުތައް ޑްރަގް ކޯޓަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

މާއްދާ 37. ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް

ޑްރަގް ކޯޓު އެކުލެވިގެންވާ ގޮތް: 38. (ހ) ޑްރަގް ކޯޓު އެކުލެވިގެންވާނީ މަދުވެގެން 5 (ފަހެއް) ފަނޑިޔާރުންގެ މައްޗަށެވެ. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) އެހެން އޮތްނަމަވެސް، ޑްރަގް ކޯޓުގެ މަސައްކަތަށް ބަލައި، ފަނޑިޔާރުން އިތުރުކުރަންޖެހޭ ކަމަށް ޖުޑީޝަލް ސަރވިސް ކޮމިޝަނަށް ފެނިއްޖެ ހިނދެއްގައި، އެ ކޮމިޝަނުން ކަނޑައަޅާ ޢަދަދަކަށް، އެ ކޯޓަށް އިތުރު ފަނޑިޔާރުން ޢައްޔަންކުރެވިދާނެއެވެ. (ނ) މި ޤާނޫނުގައި ނުވަތަ އެހެން ޤާނޫނެއްގައި އެހެންގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާހިނދަކު، ޑްރަގް ކޯޓަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް ބަލައި، ޙުކުމްކުރާނީ އެއް ފަނޑިޔާރަކު ހުރެގެން ހިންގާ ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހަކުންނެވެ.

މާއްދާ 38. ޑްރަގް ކޯޓު އެކުލެވިގެންވާ ގޮތް

ފަނޑިޔާރުން ޢައްޔަންކުރުން: 39. މި ޤާނޫނުގެ 38 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ޑްރަގް ކޯޓަށް ޢައްޔަންކުރަންޖެހޭ ފަނޑިޔާރުން، މި ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފަށާ ތާރީޚުން ފެށިގެން 60 (ފަސްދޮޅަސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު 13/2010 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ޤާނޫނު) އާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ޖުޑީޝަލް ސަރވިސް ކޮމިޝަނުން ޢައްޔަންކޮށް ނިންމަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 39. ފަނޑިޔާރުން ޢައްޔަންކުރުން

ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ޝަރުޠު: 40. (ހ) ޑްރަގް ކޯޓަށް ޢައްޔަންކުރާ ފަނޑިޔާރުންގެ ކިބައިގައި، އަންނަނިވި ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވާންވާނެއެވެ. (1)	އިސްލާމީ ޝަރީޢާގެ ރޮނގުން ނުވަތަ ޤާނޫނުގެ ރޮނގުން ނުވަތަ ޤާނޫނާއި އިސްލާމީ ޝަރީޢާގެ ރޮނގުން ފުރަތަމަ ޑިގްރީ ޙާޞިލުކޮށްފައިވުން؛ (2) ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞްގެ ތެރޭގައި ހިމެނިގެންވާ ކަމަކާ ގުޅޭގޮތުން ފަނޑިޔާރުކަމުގައި ނުވަތަ ޤާނޫނީ ވަކީލުކަމުގައި ނުވަތަ އެ ދެ ކަމުންކުރެ ކަމެއްގައި ޢަމަލީ ގޮތުން މަސައްކަތްކޮށް، މަދުވެގެން 2 (ދޭއް) އަހަރު ދުވަހުގެ ތަޖުރިބާ ލިބިފައިވުން. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކުރާ ދެ ޝަރުޠު ފުރިހަމަވުމުން، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 149 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކުރާ ތަޢުލީމާއި ތަޖުރިބާގެ ޝަރުޠު ޑްރަގް ކޯޓަށް ޢައްޔަންކުރާ ފަނޑިޔާރުންގެ ކިބައިގައި ފުރިހަމަވީ ކަމުގައި ބެލެވޭނެއެވެ.

މާއްދާ 40. ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ޝަރުޠު

ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ބާރުތައް: 41. ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންނަށް، މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން އަންނަނިވި ބާރުތައް ލިބިގެންވެއެވެ. (ހ)	ޑްރަގް ކޯޓަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް ބެލުން؛ (ށ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރުމަށްޓަކައި ޤާނޫނާއި ގަވާއިދު ހުއްދަކުރާ ގޮތުގެމަތިން ކުރަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންކަންކުރުން؛ (ނ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ ހިންގުމާ ގުޅޭގޮތުން ހަދަންޖެހޭ ގަވާއިދުތައް ހަދައި ހިންގުން.

މާއްދާ 41. ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ބާރުތައް

މުވައްޒަފުން ޢައްޔަންކުރުން: 42. ޑްރަގް ކޯޓަށް ބޭނުންވާ މުވައްޒަފުން، މި ޤާނޫނުގެ 39 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މުއްދަތު ހަމަވާ ތާރީޚުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ޢައްޔަންކޮށް ނިންމަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 42. މުވައްޒަފުން ޢައްޔަންކުރުން

ޑްރަގް ކޯޓު ޤާއިމުކުރެވިފައިވާ ތަން: 43. ޑްރަގް ކޯޓު ޢާންމުކޮށް ޤާއިމުވެފައި ހުންނާނީ މާލޭގައެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަޙައްދުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާގޮތަށް ހަމަޖެއްސުމަށް ނުވަތަ އެއިރެއްގައި ޑްރަގް ކޯޓު ހުރުމަށް ބޭނުންވާ ތަނަކަށް އެ ކޯޓު ބަދަލުކުރުމަށް މި ޤާނޫނު ހުރަހެއް ނާޅައެވެ.

މާއްދާ 43. ޑްރަގް ކޯޓު ޤާއިމުކުރެވިފައިވާ ތަން

ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ޑްރަގް ކޯޓަށް ލަފާ ދިނުން: 44. މަސްތުވާތަކެތީގެ މައްސަލަތައް ޑްރަގް ކޯޓުން ބެލުމުގައާއި، އެފަދަ މައްސަލަތަކުގައި އަދަބު ކަނޑައެޅުމުގައާއި، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހުންނަށް ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ކަނޑައެޅުމުގައި، ޑްރަގް ކޯޓަށް ބޭނުންވާ ލަފާ، ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ދޭންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 44. ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ޑްރަގް ކޯޓަށް ލަފާ ދިނުން

ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ޑްރަގް ކޯޓަށް ލަފާދިނުމަށް ފަންނީ މީހުން ޢައްޔަންކުރުން: 45. މި ޤާނޫނުގެ 44 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ޑްރަގް ކޯޓަށް ލަފާ ދިނުމަށްޓަކައި، ފަންނީ ޓީމެއް ނުވަތަ ޓީމުތަކެއް އެ އެޖެންސީން އެކުލަވާލަންވާނެއެވެ. އަދި މިފަދަ ޓީމުތަކުގެ ޚިދުމަތް މެދުކެނޑުމެއް ނެތި ޑްރަގް ކޯޓަށް ލިބޭނެ އިންތިޒާމު ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހަމަޖައްސަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 45. ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ޑްރަގް ކޯޓަށް ލަފާދިނުމަށް ފަންނީ މީހުން ޢައްޔަންކުރުން

ރިޕޯޓް ހުށަހެޅުން: 46. ޑްރަގް ކޯޓުން އަހަރަކު އެއްފަހަރު އަންނަނިވި ކަންކަން ހިމެނޭގޮތަށް ރިޕޯޓެއް އެކުލަވާލާ ނޭޝަނަލް ޑްރަގް ކައުންސިލަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. 1. ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތަކުގެ ތަފްޞީލު؛ 2. މައްސަލަތައް ނިމުނު ގޮތްތައް؛ 3. މައްސަލަތަކުގެ ބާވަތް؛ 4. ފަރުވާއަށް ފޮނުވުނު މީހުންގެ ތަފްޞީލު؛ 5. ފަރުވާ ފުރިހަމަކުރި މީހުންގެ ތަފްޞީލު؛ 6. ފަރުވާ ފުރިހަމަނުކުރާ މީހުންގެ ތަފްޞީލު؛ 7. މައްސަލަ ނިމުމަށް ހޭދަވި ވަގުތު؛ 8. އިދާރީގޮތުން ހުރި ދަތިތައް.

މާއްދާ 46. ރިޕޯޓް ހުށަހެޅުން

ހަވަނަ ބާބު: ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުތައް

އެކި ބާވަތުގެ ޚިދުމަތް ލިބޭ މަރުކަޒުތައް ޤާއިމުކުރުން: 47. (ހ) ޤާނޫނު ނަންބަރު 17/2011 (މަސްތުވާތަކެއްޗާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް 2 ވަނަ އިޞްލާޙު ގެނައުމުގެ ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފަށާ ތާރީޚުން ފެށިގެން 6 (ހައެއް) މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި އަންނަނިވި ބާވަތްތަކުގެ ޚިދުމަތް ލިބޭނެ އިންތިޒާމާއެކު މަރުކަޒުތައް އުފައްދައި، ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހިންގަން ފަށަންވާނެއެވެ. އެ އިންތިޒާމުތައް ހަމަޖެއްސުމުގައި ހުރިހާ ޚިދުމަތްތަކެއް އެއްކޮށް ލިބޭނެ މަރުކަޒު ނުވަތަ މަރުކަޒުތައް ޤާއިމުކުރުމަކަށް އަދި/ނުވަތަ ޚިދުމަތްތައް ވަކިން ލިބޭނެ މަރުކަޒު ނުވަތަ މަރުކަޒުތައް ޤާއިމުކުރުމަކަށް މި މާއްދާ ހުރަހެއް ނާޅައެވެ. (1) ޑީޓޮކްސިފިކޭޝަން؛ (2) ޑްރަގް ޓްރީޓްމަންޓް އެންޑް ރީހެބިލިޓޭޝަން؛ (3) ކުޑަކުދިންނަށް ޚާއްޞަ ޑްރަގް ޓްރީޓްމަންޓް އެންޑް ރީހެބިލިޓޭޝަން؛ (4) އަންހެނުންނަށް ޚާއްޞަ ޑްރަގް ޓްރީޓްމަންޓް އެންޑް ރީހެބިލިޓޭޝަން؛ (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) އެހެން އޮތްނަމަވެސް، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހުންނަށް ފަރުވާ ދިނުމަށްޓަކައި މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ޤާއިމުކުރަންޖެހޭ ޚިދުމަތްތައް ހިމެނޭ މަރުކަޒުތަކުގެ އިތުރުން ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ ޢަދަދަށް ޤާއިމުކުރަންޖެހޭ ޑީޓޮކްސިފިކޭޝަން ޚިދުމަތްތައް ހިމެނޭ މަރުކަޒުތަކާއި، ޑްރަގް ޓްރީޓްމަންޓް އެންޑް ރީހެބިލިޓޭޝަން ޚިދުމަތްތައް ހިމެނޭ މަރުކަޒުތަކާއި، ކުޑަކުދިންނަށް އަދި އަންހެނުންނަށް ޚާއްޞަ ޑްރަގް ޓްރީޓްމަންޓް އެންޑް ރީހެބިލިޓޭޝަން ޚިދުމަތްތައް ހިމެނޭ މަރުކަޒުތަކާއި، ހާފްވޭ ހައުސްތަކާއި ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ކަނޑައަޅާ އެހެން ބާވަތްތަކުގެ ފަރުވާގެ ޚިދުމަތްލިބޭ މަރުކަޒުތައް، މި ޤާނޫނާއި މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން އުފައްދައި ހިންގުމަކަށް މި ޤާނޫނު ހުރަހެއް ނާޅައެވެ. (ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ށ) އެހެން އޮތްނަމަވެސް، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހުންނަށް ފަރުވާ ދިނުމަށްޓަކައި މި މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ށ) ގެ ދަށުން ޤާއިމުކުރަންޖެހޭ ޚިދުމަތްތައް ހިމެނޭ މަރުކަޒެއް ނުވަތަ މަރުކަޒުތަކެއް ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ކަނޑައަޅާ އުސޫލުތަކަކާއި ޝަރުޠުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އަމިއްލަ ފަރާތަކާ ޙަވާލުކޮށްގެން ހިންގުމަކަށް މި ޤާނޫނު ހުރަހެއް ނާޅައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް، އަމިއްލަ ފަރާތަކާ ޙަވާލުކޮށްގެން މަރުކަޒެއް ހިންގަނީނަމަ، އެކަން ކުރަންވާނީ އެކަމަށް ޝައުޤުވެރިވާ ފަރާތްތައް ހޯދުމަށް ކުރެވޭ ޢާންމު އިޢުލާނެއްގެ ތެރެއިންނެވެ. އަދި މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އުސޫލުތަކާއި ޝަރުޠުތައް އެ އިޢުލާން ކުރުމުގެ ކުރިން ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ. (ރ) ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން އުފައްދައި ހިންގަން މި މާއްދާގެ (ހ) އިން ލާޒިމުކުރާ ޚިދުމަތްތައް ހިމެނޭ މަރުކަޒުތައް އުފެއްދުމުގެ އިތުރަށް، އެފަދަ ޚިދުމަތްތައް ހިމެނޭ މަރުކަޒުތައް އުފައްދައި ހިންގުމަށް ޝައުޤުވެރިވާ އަމިއްލަ ފަރާތްތަކަށް، މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހަދާ ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކުރާ ޝަރުޠުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އެފަދަ މަރުކަޒުތައް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހަދައި ހިންގުމުގެ ހުއްދަ ދެވިދާނެއެވެ.

މާއްދާ 47. އެކި ބާވަތުގެ ޚިދުމަތް ލިބޭ މަރުކަޒުތައް ޤާއިމުކުރުން

ޑްރަގް އޮފެންޑަރ ރިމާންޑް ސެންޓަރު: 48. (ހ) ޤާނޫނު ނަންބަރު 17/2011 (މަސްތުވާތަކެއްޗާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް 2 ވަނަ އިޞްލާޙު ގެނައުމުގެ ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފަށާ ތާރީޚުން ފެށިގެން 6 (ހައެއް) މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި ޑްރަގް އޮފެންޑަރ ރިމާންޑް ސެންޓަރެއް އުފައްދައި، ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހިންގަން ފަށަންވާނެއެވެ.(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) އެހެން އޮތްނަމަވެސް، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހުންނަށް ފަރުވާ ދިނުމަށްޓަކައި ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ ޢަދަދަށް ޤާއިމުކުރަންޖެހޭ އިތުރު ޑްރަގް އޮފެންޑަރ ރިމާންޑް ސެންޓަރުތައް މި ޤާނޫނާއި މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން އުފައްދައި ހިންގުމަކަށް މި ޤާނޫނު ހުރަހެއް ނާޅައެވެ.(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ށ) ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އުފައްދައި ހިންގާ ޑްރަގް އޮފެންޑަރ ރިމާންޑް ސެންޓަރުތައް ހިންގާނީ ދިވެހި ސަރުކާރުންނެވެ. އެފަދަ ސެންޓަރެއް ހިންގުމުގެ ހުއްދަ އެހެން އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ދިނުމަކީ މި ޤާނޫނު ހުއްދަކުރާ ކަމެއް ނޫނެވެ.

މާއްދާ 48. ޑްރަގް އޮފެންޑަރ ރިމާންޑް ސެންޓަރު

ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުތަކުގެ ތަފްޞީލު: 49. (ހ) މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ (1) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކުރާ ޑީޓޮކްސިފިކޭޝަން ޚިދުމަތަކީ، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހާ، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މިންވަރާއި މަސްތުވާތަކެތީގެ ވިހަ އޭނާގެ ހަށިގަނޑުގައާއި ޙިއްޞުތަކުގައި ހިފާފައިވާ މިންވަރު މާއްދީގޮތުން ކަނޑުވާލައި، މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާއިން އޭނާ ސަލާމަތްކުރުމަށް ޞިއްޙީ ފަރުވާދޭ ބައެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ހިންގާ ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގުމަށް ޚާއްޞަކުރެވޭ ޚިދުމަތްތަކެވެ.(ށ) މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ (2) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކުރާ ޑްރަގް ޓްރީޓްމަންޓް އެންޑް ރީހެބިލިޓޭޝަން ޚިދުމަތަކީ، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހާ އެތަނެއްގައި ބަންދުގައި ބަހައްޓައިގެން، އެކަމަށް ފަރުވާދީގެން އޭނާ އިޞްލާޙުކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގައިދީގެން މަސްތުވާތަކެއްޗާ ދުރަށް ދިޔުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ވަގުތު ދިމާވާ އުނދަގޫތައް ތަޙައްމަލްކުރުމުގައި އެހީތެރިވެދިނުން އަސާސަކަށް ބަލައިގެން ދެވޭ ޚިދުމަތެކެވެ.(ނ) މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ (3) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކުރާ ކުޑަކުދިންނަށް ޚާއްޞަ ޑްރަގް ޓްރީޓްމަންޓް އެންޑް ރީހެބިލިޓޭޝަން ޚިދުމަތަކީ، މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާގައި ޖެހިފައިވާ 18 (އަށާރަ) އަހަރުން ދަށުގެ ކުޑަކުދިންނަށް ޚާއްޞަކޮށްގެން އެކުދިން ބޮޑެތި މީހުންނާ ވަކިން ބައިތިއްބައިގެން މަސްތުވާތަކެތީގެ ނުރައްކަލުން އެކުދިން ސަލާމަތްކުރުމަށް ފަރުވާދީ، އެކި ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގައިދީގެން، އެކުދިން މަސްތުވާތަކެއްޗާ ދުރަށް ދިޔުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ވަގުތު ކުރިމަތިވާ އުނދަގޫތައް ތަޙައްމަލްކުރުމުގައި އެހީތެރިވެދިނުމަށް ޚާއްޞަކުރެވޭ ޚިދުމަތެކެވެ.(ރ) މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ (4) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކުރާ އަންހެނުންނަށް ޚާއްޞަ ޑްރަގް ޓްރީޓްމަންޓް އެންޑް ރީހެބިލިޓޭޝަން ޚިދުމަތަކީ، މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ (2) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކުރާ ޑްރަގް ޓްރީޓްމަންޓް އެންޑް ރީހެބިލިޓޭޝަން ސެންޓަރުތަކުގެ ތެރެއިން، އަންހެނުންނަށް ޚާއްޞަކުރެވޭ ޚިދުމަތެކެވެ.(ބ) މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ (5) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކުރާ ހާފްވޭ ހައުސްތަކަކީ، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ މީހުން އަނބުރާ މުޖުތަމަޢަށް ގެނައުމަށްޓަކައި ޢާއިލާއެއްގެ ތެރޭގައި ދިރިއުޅެވޭ ގޮތުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހުން އެތަނުގައި ދިރިއުޅެމުން ފަރުވާ ހޯދޭނެ ގޮތަށް އިންތިޒާމުތައް ހަމަޖެހިފައިވާ ޚިދުމަތެކެވެ.(ޅ) މި ޤާނޫނުގެ 48 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ޑްރަގް އޮފެންޑަރ ރިމާންޑް ސެންޓަރަކީ، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމާއި ޕެޑްލްކުރުމުގެ ކުށުގެ ތުހުމަތުގައި ހައްޔަރުކުރެވޭ މީހުން، އެމީހުންގެ ބަންދުގެ މުއްދަތުގައި އެތާނގައި ބައިތިއްބައިގެން، އެމީހުންނަށް ލިބެންވާ އަސާސީ ފަރުވާ ދެވެމުންދާނެ ގޮތަށް ޚާއްޞަކުރެވޭ މަރުކަޒުތަކެކެވެ.

މާއްދާ 49. ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުތަކުގެ ތަފްޞީލު

މަރުކަޒުތައް ހިންގުމުގެ ހުއްދަ: 50. މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ނ) އަދި 48 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން އުފައްދާ ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުތަކަކީ، މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހަދާ ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން، އެ އެޖެންސީން ދޫކުރާ ލައިސަންސެއްގެ ދަށުން ހުއްދަ ލިބިގެން ހިންގޭ މަރުކަޒުތަކެއް ކަމުގައި ވާންޖެހޭނެއެވެ.

މާއްދާ 50. މަރުކަޒުތައް ހިންގުމުގެ ހުއްދަ

މަރުކަޒުތަކާ ގުޅޭގޮތުން ގަވާއިދު ހެދުން: 51. މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާއާއި 48 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުތައް އުފައްދައި ހިންގުމުގެ އުސޫލުތަކާއި، އެފަދަ މަރުކަޒުތަކުގައި ހިފަހައްޓަންޖެހޭ ސްޓޭންޑަރޑްތަކާއި، އެފަދަ މަރުކަޒުތައް ހިންގުމުގައި ގެންގުޅޭނެ އެނޫންވެސް މިންގަނޑުތަކާއި، އެފަދަ މަރުކަޒުތައް ހިންގުމުގެ ލައިސަންސްދިނުމުގެ އުސޫލުތައް، ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހަދާ ގަވާއިދެއްގައި ހިމަނަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 51. މަރުކަޒުތަކާ ގުޅޭގޮތުން ގަވާއިދު ހެދުން

މަރުކަޒުތަކުން ހިންގާ ޕްރޮގްރާމްތަކާ ގުޅޭގޮތުން ގަވާއިދު ހެދުން: 52. (ހ) މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާއާއި 48 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ޤާއިމުކުރާ ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުތަކުގައި ހިންގާ ޕްރޮގްރާމްތަކަކީ، ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހަދާ ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހަމަތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އެކުލަވާލާފައިވާ، އަދި އެ ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ހިންގަމުންދާ ޕްރޮގްރާމްތަކަކަށް ވާންވާނެއެވެ. އަދި މި ގަވާއިދުގައި ކައުންސެލިންގ ދިނުންވެސް ހިމެނުމާއެކު އެ ކައުންސެލިންގއަކީ އިސްލާމީ ތަރުބަވީ ކައުންސެލިންގ އެއްކަމަށް ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ. (ށ) މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާއާއި 48 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ޤާއިމުކުރާ ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުތަކުގައި ޚިދުމަތްދޭ ތަފާތު ގިންތީގެ ނުވަތަ ތަފާތު ފަންނުގެ ނުވަތަ ތަފާތު ފަންތީގެ މުވައްޒަފުން މަޤާމަށް ޝަރުޠު ފުރިހަމަވާނެ ގޮތާއި، މަޤާމުގައި ޙަރަކާތްތެރިވުމުގައި ހިފަހައްޓަންޖެހޭނެ ސުލޫކީ ހަމަތަކާއި، ފަންނީ ހަމަތައް، ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހަދާ ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކުރަންވާނެއެވެ

މާއްދާ 52. މަރުކަޒުތަކުން ހިންގާ ޕްރޮގްރާމްތަކާ ގުޅޭގޮތުން ގަވާއިދު ހެދުން

މަރުކަޒުތަކުން ހިންގާ ޕްރޮގްރާމްތަކާ ގުޅޭގޮތުން ގަވާއިދު ހެދުން: 53. (ހ) މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާއާއި 48 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން އުފައްދާ ފަރުވާދޭ ކޮންމެ މަރުކަޒެއްވެސް ހިންގަންވާނީ، އެ މަރުކަޒު ހިންގާ ފަރާތުން ސުޕްރިންޓެންޑެންޓެއް ޢައްޔަންކޮށް، އެތަނުގެ ފުރިހަމަ ޒިންމާ އެ ސުޕްރިންޓެންޑެންޓް އުފުލަންޖެހޭނެ ގޮތަށެވެ. (ށ) މި ޤާނޫނާ ޚިލާފަށް ނުވަތަ އެހެން ޤާނޫނަކާ ޚިލާފަށް މަރުކަޒެއްގައި ހިނގާ ކަމެއްގެ ސަބަބުން، މަރުކަޒުގެ ވެރިފަރާތް އުފުލަންޖެހޭ ޒިންމާއިން އެފަރާތެއް ބަރީއައެއްނުވާނެއެވެ. (ނ) މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާއާއި 48 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން އުފައްދާ ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުތައް ހިންގަމުންގެންދާ ގޮތް ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ބަލަންވާނެއެވެ. އަދި މަދުވެގެން އަހަރަކު 2 (ދޭއް) ފަހަރު ކަމާގުޅޭގޮތުން ރިޕޯޓެއް އެކުލަވާލައި، ޢާންމުކޮށް ޝާއިޢުކުރަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 53. މަރުކަޒުތަކުން ހިންގާ ޕްރޮގްރާމްތަކާ ގުޅޭގޮތުން ގަވާއިދު ހެދުން

ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުތަކުގެ މުރާޖަޢާ ކޮމިޓީ: 54. (ހ) މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުތަކުގައި ފަރުވާ ދެމުންގެންދާއިރު ނުވަތަ އިޞްލާޙުކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގަމުން ގެންދާއިރު، ފަރުވާ ދެވޭ މީހުންނާގުޅޭ ކަންކަން މުރާޖަޢާކުރުމަށްޓަކައި، މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހަދާ ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން މުރާޖަޢާ ކޮމިޓީއެއް ކޮންމެ މަރުކަޒެއްގެ ސުޕްރިންޓެންޑެންޓް އުފައްދަންވާނެއެވެ. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކުރާ ކޮމިޓީގެ ޗެއަރޕަރސަނަކަށް ހުންނަ މީހަކީ، މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހަދާ ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޝަރުޠު ފުރިހަމަވާ މީހަކަށް ވާންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 54. ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުތަކުގެ މުރާޖަޢާ ކޮމިޓީ

ތިންވަނަ ބައި - ޝަރީޢަތުގެ މަރުޙަލާ: ހަތްވަނަ ބާބު: މައްސަލަ ހުށަހެޅުމާއި މައްސަލަ ބަދަލުކުރުން

ދަޢުވާ އުފުލުން: 55. (ހ) މީހެއްގެ މައްޗަށް ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ތުހުމަތުކުރެވިގެން ހިންގޭ ތަޙުޤީޤެއްގައި ފާހަގަކުރެވޭ ކަންކަމަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ރިޢާޔަތްކޮށް، ކުށުގެ ތުހުމަތުގައިވާ މީހާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާކުރުމަށް ނިންމައިފިނަމަ، އަދި ކުށުގެ ތުހުމަތުގައިވާ މީހާއަކީ ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހެއް ކަމަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށް ޤަބޫލުކުރެވޭނަމަ، އެކުށުގެ ދަޢުވާ އޭނާ ހުށަހަޅާނީ ޑްރަގް ކޯޓަށެވެ. (ށ) ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުން ފިޔަވައި އެހެން މީހުންގެ ދަޢުވާ ކުރިއަށް ގެންދާނީ، ކްރިމިނަލް ކޯޓުގައި ނުވަތަ ކަމުގެ އިޚްތިޞާޞް އޮތް އެހެން ކޯޓެއްގައެވެ.

މާއްދާ 55. ދަޢުވާ އުފުލުން

ދަޢުވާކުރުމާއި ދަޢުވާ ނުކުރުމުގެ އިޚްތިޔާރު: 56. (ހ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ދަޢުވާ އެ ކޯޓުގައި ހިނގަމުންދިޔަ ނަމަވެސް، މި ޤާނޫނުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއްގެ ދަޢުވާ، ކްރިމިނަލް ކޯޓުގައި ނުވަތަ އެފަދަ ކުށްކުށުގެ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް އޮތް އެހެން ކޯޓެއްގައި އޭނާގެ މައްޗަށް އުފުލުމަކަށް މި ޤާނޫނު ހުރަހެއް ނާޅައެވެ. (ށ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ދަޢުވާ އެ ކޯޓުގައި ހިނގަމުންދަނިކޮށް، މި ޤާނޫނުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއް ފިޔަވައި އެ ކޯޓުން ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ލިބިގެންނުވާ އެހެން ކުށެއްގެ ދަޢުވާ، އެހެން ކޯޓެއްގައި އޭނާގެ މައްޗަށް އުފުލަންޖެހިއްޖެ ހިނދެއްގައި، ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށް އެ ދަޢުވާ ނުއުފުލާ ދޫކޮށްލައި، ޑްރަގް ކޯޓުގައި ހިނގަމުންދާ ދަޢުވާ އެކަނި ކުރިއަށް ގެންދިޔުމަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ.

މާއްދާ 56. ދަޢުވާކުރުމާއި ދަޢުވާ ނުކުރުމުގެ އިޚްތިޔާރު

ހިނގަމުންދާ ދަޢުވާއެއް އަނބުރާ ގެނައުން: 57. (ހ) ޑްރަގް ކޯޓުން ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ލިބިގެންނުވާ ކުށެއްގެ ދަޢުވާ މީހެއްގެ މައްޗަށް އެ ކޯޓު ނޫން އެހެން ކޯޓެއްގައި އުފުލާފައިވަނިކޮށް، ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ދަޢުވާ ޑްރަގް ކޯޓުގައި އުފުލަންޖެހިއްޖެނަމަ، އެހާތަނަށް ކުރަމުންދިޔަ ދަޢުވާ އަނބުރާ ގެނެސް، އޭނާގެ މައްޗަށް ޑްރަގް ކޯޓުގައި އެކަނި ދަޢުވާކުރުމަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ. (ށ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ދަޢުވާ އެ ކޯޓުގައި ހިނގަމުންދަނިކޮށް، އެ ކޯޓަށް އޭނާގެ ދަޢުވާ ހުށަހެޅުނުއިރު އެ ކޯޓުން ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ލިބިގެންނުވާ ކުށެއްގެ ދަޢުވާ، އެހެން ކޯޓެއްގައި އޭނާގެ މައްޗަށް އުފުލާފައިވާނަމަ، އެ ދަޢުވާ އަނބުރާ ގެނެސް، ޑްރަގް ކޯޓުގައި ހިނގަމުންދާ ދަޢުވާ އެކަނި ކުރިއަށް ގެންދިޔުމަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ.

މާއްދާ 57. ހިނގަމުންދާ ދަޢުވާއެއް އަނބުރާ ގެނައުން

އެއް ދަޢުވާއަށްވުރެ ގިނަ ދަޢުވާ އުފުލުން: 58.&nbsp;(ހ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ދަޢުވާ އެ ކޯޓުގައި ހިނގަމުންދަނިކޮށް، އެ ކޯޓުން ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ލިބިގެންނުވާ ކުށަކާ ގުޅިގެން އެއް ދަޢުވާއަށްވުރެ ގިނަ ދަޢުވާ އެހެން ކޯޓެއްގައި އޭނާގެ މައްޗަށް އުފުލަންޖެހިއްޖެ ހިނދެއްގައި، އޭނާގެ މައްޗަށް އެ ދަޢުވާތަކުގެ ތެރެއިން ކޮންމެވެސް އެއް ދަޢުވާއެއް ކޮށް، އެހެން ދަޢުވާތައް ދޫކޮށްލުމަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ. ނުވަތަ އެއިން އެއްވެސް ދަޢުވާއެއް ނުކޮށް ދޫކޮށްލައި، ޑްރަގް ކޯޓުގައި ހިނގަމުންދާ ދަޢުވާ އެކަނި ކުރިއަށް ގެންދިޔުމަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ.(ށ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ދަޢުވާ އެ ކޯޓުގައި ހިނގަމުންދަނިކޮށް، އެ ކޯޓުން ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ލިބިގެންނުވާ ކުށަކާ ގުޅިގެން އެއް ދަޢުވާއަށްވުރެ ގިނަ ދަޢުވާ އެހެން ކޯޓެއްގައި އޭނާގެ މައްޗަށް އުފުލާފައިވާ ޙާލަތުގައި، އެ ދަޢުވާތަކުގެ ތެރެއިން ކޮންމެވެސް އެއް ދަޢުވާއެއް ކުރިއަށް ގެންގޮސް އެހެން ދަޢުވާތައް އަނބުރާ ގެނައުމަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ. ނުވަތަ އެއިން އެއްވެސް ދަޢުވާއެއް ކުރިއަށް ނުގެންގޮސް، ޑްރަގް ކޯޓުގައި ހިނގަމުންދާ ދަޢުވާ އެކަނި ކުރިއަށް ގެންދިޔުމަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ.

މާއްދާ 58. އެއް ދަޢުވާއަށްވުރެ ގިނަ ދަޢުވާ އުފުލުން 

ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ އިތުރު ކުށާގުޅޭ ދަޢުވާ: 59. (ހ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ދަޢުވާ އެ ކޯޓުގައި ހިނގަމުންދަނިކޮށް، އެ ކޯޓުން ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ލިބިގެންވާ ކުށެއްގެ އިތުރު ދަޢުވާއެއް އޭނާގެ މައްޗަށް އުފުލަންޖެހިއްޖެ ޙާލަތެއްގައި، އެ ދަޢުވާ ނުކޮށް ދޫކޮށްލައި، ޑްރަގް ކޯޓުގައި އެވަގުތު ހިނގަމުންދާ ދަޢުވާ އެކަނި ކުރިއަށްގެންދިޔުމަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ. (ށ) މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްގެ ދަށުން ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއް ފުރިހަމަކުރަމުންދާ މީހެއްގެ މައްޗަށް، އޭނާ ކޮށްފައިވާ މި ޤާނޫނުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއް ފިޔަވައި އެހެން ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ދަޢުވާއެއް އުފުލަންޖެހިއްޖެ ޙާލަތެއްގައި، އޭނާގެ މައްޗަށް ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރާ އެއްގޮތަށް އޭނާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކުރަމުން ގެންދާހާހިނދަކު، އެ ދަޢުވާ ނުކޮށް ހިފެހެއްޓުމުގެ އިޚްތިޔާރު ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށް ލިބިގެންވެއެވެ. އަދި ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރާ އެއްގޮތަށް ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް އޭނާ ފުރިހަމަނުކޮށް ހުއްޓާލައިފިނަމަ، އޭނާގެ މައްޗަށް އެ ދަޢުވާ އުފުލުމުގެ އިޚްތިޔާރު ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށް ލިބިގެންވެއެވެ. (ނ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ މައްޗަށް މި ޤާނޫނުގެ 84 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ފަހުގެ ޙުކުމެއް އިއްވާފައިވަނިކޮށް، އެ ކޯޓަށް އޭނާގެ މައްސަލަ ހުށަހެޅުމުގެ ކުރިން އޭނާ ކޮށްފައިވާ މި ޤާނޫނުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއް ފިޔަވައި އެހެން ޖިނާއީ ކުށަކާ ގުޅިގެން ދަޢުވާއެއް އުފުލަންޖެހިއްޖެ ޙާލަތެއްގައި، އެ ދަޢުވާ ނުކޮށް ދޫކޮށްލުމުގެ އިޚްތިޔާރު ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

މާއްދާ 59. ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ އިތުރު ކުށާގުޅޭ ދަޢުވާ

ދަޢުވާ ނުކުރުމަށް ނުވަތަ ދަޢުވާ އަނބުރާ ގެނައުމަށް ނިންމުމުގައި ރިޢާޔަތްކުރަންވީ ކަންކަން: 60. މި ޤާނޫނުގެ 55 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން، ނުވަތަ 56 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ނުވަތަ (ށ) ގެ ދަށުން، ނުވަތަ 57 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ނުވަތަ (ށ) ގެ ދަށުން، ނުވަތަ 58 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ނުވަތަ (ށ) ގެ ދަށުން، އެއްވެސް ނިންމުމެއް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ނިންމަންވާނީ އަންނަނިވި ކަންކަމަށް ރިޢާޔަތްކުރުމަށް ފަހުގައެވެ. (ހ) ޑްރަގް ކޯޓު ނޫން އެހެން ކޯޓެއްގައި ހިނގަމުންދާ ދަޢުވާ ނިސްބަތްވާ ކުށް، ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާ ކޮށްފައިވާ ޙާލަތަށް ބަލާއިރު، އޭނާ އެކުށް ކުރީ މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކޮށްގެން އޭގެ ނުފޫޒުގައި ޖެހިގެންހުރެކަމަށް ބުރަވެވޭކަމަށް، ނުވަތަ އެކުށް އޭނާ ކުރިކަމަށް ބެލެވޭ ވަގުތުގައިވެސް އޭނާއަކީ މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހެއް ކަމަށް ބެލުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބިދޭކަމަށް އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ހެދުމުގެ ހުއްދަ ދޫކޮށްފައިވާ ފަރާތެއް މެދުވެރިކޮށް ހަދާ ޑްރަގް ޑިޕެންޑެންސް އެސެސްމަންޓަކުން ފެންނަން އޮތުން؛ ނުވަތަ (ށ) އެ ދަޢުވާ ކުރިއަށް ގެންދިޔުމުގެ ބަދަލުގައި ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްގައި އޭނާ ބައިވެރިކުރުމަކީ އެ ޙާލަތުގައި އެންމެ ޢަދުލުވެރި އަދި އިންސާފުވެރި ގޮތްކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވުން.

މާއްދާ 60. ދަޢުވާ ނުކުރުމަށް ނުވަތަ ދަޢުވާ އަނބުރާ ގެނައުމަށް ނިންމުމުގައި ރިޢާޔަތްކުރަންވީ ކަންކަން

ޑްރަގް ކޯޓުން މައްސަލަ ބެލުން ހުއްޓާލުން: 61. (ހ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ދަޢުވާ އެ ކޯޓުގައި ހިނގަމުންދަނިކޮށް، މި ޤާނޫނުގެ 65 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ނުވަތަ އެ މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކުރާ ސަބަބެއް ދިމާވެއްޖެނަމަ، އެ ދަޢުވާ، އެ ކޯޓުގައި ކުރިއަށްގެންދެވެން ނެތްކަމަށް ކޯޓުން ކަނޑައަޅައި، ކަމުގެ އިޚްތިޞާޞް އޮތް އެހެން ކޯޓަކަށް އެ ދަޢުވާ އެ ކޯޓުން ބަދަލުކުރަންވާނެއެވެ. (ށ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ ދަޢުވާ އެ ކޯޓުގައި ހިނގަމުންދަނިކޮށް، މި ޤާނޫނުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއްގެ ޙުކުމް އޭނާގެ މައްޗަށް އަތުވެއްޖެނަމަ، އެހިނދުން ފެށިގެން ޑްރަގް ކޯޓުން ބަލަމުންދިޔަ ދަޢުވާ ބެލުން ހުއްޓާލައި، އޭނާގެ މައްޗަށް ކޮށްފައިވާ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަން ފަށަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 61. ޑްރަގް ކޯޓުން މައްސަލަ ބެލުން ހުއްޓާލުން

ހަތަރުވަނަ ބައި - ޑްރަގް ކޯޓުން މައްސަލަ ބެލުން: އަށްވަނަ ބާބު: ޑްރަގް ކޯޓުން މައްސަލަ ބަލައި ގޮތެއް ކަނޑައެޅުން

ޑްރަގް ކޯޓުން ބައެއް ކަންކަން ކަށަވަރުކުރުން: 62. މި ޤާނޫނުގެ 54 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ޑްރަގް ކޯޓަށް ދަޢުވާއެއް ހުށަހެޅޭހިނދު، ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާއާ ގުޅޭގޮތުން އަންނަނިވި ކަންކަން އެ ކޯޓުން ކަށަވަރުކުރަންވާނެއެވެ. (ހ) އޭނާއަކީ، އެ ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހެއްކަން؛ އަދި(ށ) އޭނާއަކީ، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހެއް ކަމަށް ކޯޓަށް ޤަބޫލުކުރެވޭކަން؛ އަދި(ނ) މި ޤާނޫނުގެ 62 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ހެދުމަށް އޭނާ ޤަބޫލުވާކަން؛ އަދި(ރ) އޭނާ ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިވެ، އެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކުރުމަށް އެއްބަސްވާކަން.

މާއްދާ 62. ޑްރަގް ކޯޓުން ބައެއް ކަންކަން ކަށަވަރުކުރުން

ޑްރަގް ކޯޓުން ދަޢުވާ ކުރިއަށްގެންދިޔުމާމެދު ގޮތެއް ކަނޑައެޅުން: 63. (ހ) ޑްރަގް ކޯޓުގައި ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހަކީ، އެ ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހެއް ނޫން ކަމުގައިވާނަމަ، ނުވަތަ އެ ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިވެ، އެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކުރުމަށް އޭނާ އިޢުތިރާޟްކުރާނަމަ، އެ ދަޢުވާ، އެ ކޯޓުގައި ކުރިއަށްގެންދެވެން ނެތްކަމަށް ކޯޓުން ކަނޑައަޅައި، ކަމުގެ އިޚްތިޞާޞް އޮތް އެހެން ކޯޓަކަށް އެ ދަޢުވާ ބަދަލުކުރަންވާނެއެވެ.(ށ) ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާއަކީ، ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހެއް ކަމާއި، އެ ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިވެ، އެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކުރުމަށް އޭނާ އެއްބަސްވާކަން ޑްރަގް ކޯޓަށް ކަށަވަރުކުރެވިއްޖެނަމަ، އޭނާ މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ ނިސްބަތް ދެނެގަތުމަށާއި، އޭނާއަށް ދޭންޖެހޭ ފަރުވާގެ ބާވަތް ކަނޑައެޅުމަށްޓަކައި، ހުއްދަކޮށްފައިވާ ފަރާތެއް މެދުވެރިކޮށް އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓެއް ހެދުމަށް ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީއަށް އެ ކޯޓުން އަމުރުކުރަންވާނެއެވެ.(ނ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ހެދުމަށްޓަކައި ކޯޓުން އަމުރުކުރާއިރު އެ އަމުރުގައި، އެ ރިޕޯޓް ހަދައި ކޯޓަށް ހުށަހަޅަންޖެހޭނެ ތާރީޚެއް ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.(ރ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓެއް ހެދުމަށް ޑްރަގް ކޯޓުން އަމުރުކޮށްފިނަމަ، އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ރިޕޯޓް ކޯޓަށް ހުށަހަޅަންދެން، ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާއާމެދު އަންނަނިވި ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތަކަށް ޢަމަލުކުރުމަށްވެސް ކޯޓުން އަމުރުކުރަންވާނެއެވެ.(1) ކަނޑައެޅޭ ވަކި ތާރީޚެއްގައި އަނބުރާ ކޯޓަށް ޙާޟިރުކުރުމަށްޓަކައި ޑްރަގް އޮފެންޑަރ ރިމާންޑް ސެންޓަރެއްގައި ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާ ބަންދުކުރުމަށް؛ ނުވަތަ(2) ވަކި ތާރީޚެއްގައި ކޯޓަށް ޙާޟިރުވުން ޝަރުޠުކޮށް، ކަފާލާތުގެ އުސޫލުން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ޝަރުޠަކާއެކު ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާ ދޫކޮށްލުމަށް.(ބ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓެއް ހެދުމަށް ޑްރަގް ކޯޓުން އަމުރުކޮށްފިނަމަ، އަދި އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ރިޕޯޓް ކޯޓަށް ހުށަހަޅަންދެން ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާ ޑްރަގް އޮފެންޑަރ ރިމާންޑް ސެންޓަރެއްގައި ބަންދުކުރުމަށް މި މާއްދާގެ (ރ) ގެ (1) ވަނަ ނަންބަރުގެ ދަށުން ކޯޓުން އަމުރުކޮށްފިނަމަ، އަންނަނިވި ކަންކަން ކުރުމަށް، އޭނާ ބަންދުގައި ބަލަހައްޓާ ފަރާތަށް ކޯޓުން އަމުރުކުރަންވާނެއެވެ.(1) ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ތާރީޚެއްގައި ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާ ކޯޓަށް ޙާޟިރުކުރުމަށް؛ އަދި(2) ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާ ބަންދުކުރެވިފައިވާ ތަނުގައި އޭނާ ބަހައްޓައިގެން އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ހެދުމަށް ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ކަނޑައަޅާ ބަޔަކަށް އޭނާއާ ބައްދަލުކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖައްސައިދިނުމަށް.(ޅ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓެއް ހެދުމަށް ޑްރަގް ކޯޓުން އަމުރުކޮށްފިނަމަ، އަދި އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ރިޕޯޓް ކޯޓަށް ހުށަހަޅަންދެން ކަފާލާތުގެ އުސޫލުން ނުވަތަ ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ޝަރުޠަކާއެކު ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާ ދޫކޮށްލުމަށް މި މާއްދާގެ (ރ) ގެ (2) ވަނަ ނަންބަރުގެ ދަށުން ކޯޓުން ނިންމައިފިނަމަ، އަންނަނިވި ކަންކަން ކުރުމަށް ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާއަށް ކޯޓުން އަމުރުކުރަންވާނެއެވެ.(1) ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ތާރީޚެއްގައި ކޯޓަށް ޙާޟިރުވުމަށް؛ އަދި(2) އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ހެދުމަށްޓަކައި އޭނާ ޙާޟިރުވުމަށް ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން އަންގާ ތަނަކަށް އަދި ތާރީޚެއްގައި ޙާޟިރުވެ، އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ހެދުމަށް އެ އެޖެންސީން ކަނޑައަޅާ ބަޔަކާ ބައްދަލުކުރުމަށް.

މާއްދާ 63. ޑްރަގް ކޯޓުން ދަޢުވާ ކުރިއަށްގެންދިޔުމާމެދު ގޮތެއް ކަނޑައެޅުން

އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ރިޕޯޓު ތައްޔާރުކޮށް ކޯޓަށް ހުށަހެޅުން: 64. (ހ) މި ޤާނޫނުގެ 62 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ޑްރަގް ކޯޓުން އަމުރުކޮށްފައިވާ ތާރީޚަށް ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ހަދައި، ކޯޓަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. (ށ) މި މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ރިޕޯޓުގައި އަންނަނިވި ކަންކަން ހިމަނަންވާނެއެވެ. (1) ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާ މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ ނިސްބަތް؛ (2) ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމަކަށް ތައްޔާރުވެފައިވާ ނިސްބަތް؛ (3) ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމަކަށް ތައްޔާރުވެފައިވާނަމަ، އޭނާއަށް ދިނުމަށް ފެންނަނީ ކޮން ބާވަތެއްގެ ފަރުވާއެއްކަން އަދި/ނުވަތަ އޭނާ ބައިވެރިކުރަން ފެންނަނީ ފަރުވާގެ ކޮން ޕްރޮގްރާމެއްގައިކަން. (ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ރިޕޯޓް ކޯޓަށް ހުށަހެޅުމުން، އެ ރިޕޯޓުގެ ކޮޕީއެއް، ދަޢުވާކުރާ ފަރާތަށާއި ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ފަރާތަށް ކޯޓުން ދޭންވާނެއެވެ. (ރ) އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ރިޕޯޓުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، މައްސަލައިގައި ގޮތެއް ނިންމުމަށްޓަކައި ދަޢުވާކުރާ ފަރާތާއި ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ފަރާތް ޑްރަގް ކޯޓަށް ޙާޟިރުކުރުމުގެ ކުރިން، އެ ރިޕޯޓުގައިވާ ކަންކަމާމެދު ރިޢާޔަތްކުރުމަށް އެމީހުންނަށް އެކަށީގެންވާ ވަގުތު ކޯޓުން ދޭންވާނެއެވެ. (ބ) މި މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހަދާނީ، އެކަމަށްޓަކައި އެ އެޖެންސީން ލައިސަންސް ދޫކޮށްފައިވާ ފަރާތެއް މެދުވެރިކޮށެވެ. (ޅ) އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ހެދުމަށް ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހުއްދަކުރާ ފަރާތްތަކުގެ ޝަރުޠުތަކާއި، އެފަރާތްތަކަށް ލައިސަންސް ދޫކުރުމުގެ އުސޫލުތައް، މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކުރަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 64. އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ރިޕޯޓު ތައްޔާރުކޮށް ކޯޓަށް ހުށަހެޅުން

ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމަށް ޝަރުޠު ފުރިހަމަވުން: 65. (ހ) ވަކި މީހަކީ ޑްރަގް ކޯޓުގައި ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހެއް ކަމަށްވީނަމަވެސް، އޭނާ ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމަށް ޝަރުޠު ފުރިހަމަވާނީ، އޭނާއަކީ މި ޤާނޫނުގެ 62 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން ހަދާ އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓްގައި އޭނާ ބައިވެރިވާންޖެހޭކަމަށް ބަޔާންކުރާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްގައި ޢަމަލީގޮތުން ބައިވެރިވެ، އެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކުރުމުގެ ކުޅެދުންތެރިކަން ހުރި މީހެއް ކަމުގައިވާނަމައެވެ. (ށ) އަންނަނިވި މީހުން، ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމަށް ޝަރުޠު ފުރިހަމައެއްނުވާނެއެވެ. (1) ސިކުނޑިއަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ޙާލަތެއް ނުވަތަ އުނިކަމެއްގެ ސަބަބުން ނުވަތަ އޭނާގެ ސިކުނޑިއަށް ޖެހިފައިވާ ބައްޔެއްގެ ސަބަބުން ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ޢަމަލީގޮތުން ބައިވެރިވެ، އެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކުރަންޖެހޭގޮތަށް ފުރިހަމަކުރުމުގެ ކުޅެދުންތެރިކަން ނެތްކަމަށް އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓްގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ މީހުން؛ (2) ސިކުނޑިއަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ޙާލަތެއް ނުވަތަ އުނިކަމެއްގެ ސަބަބުން ނުވަތަ އޭނާގެ ސިކުނޑިއަށް ޖެހިފައިވާ ބައްޔެއްގެ ސަބަބުން އަނިޔާވެރި ޢަމަލަށް އަރައިގަތުމުގެ އިޙްތިމާލު ބޮޑު ކަމަށްޓަކައި ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ޢަމަލީގޮތުން ބައިވެރިވެ، އެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކުރަންޖެހޭގޮތަށް ފުރިހަމަކުރުމުގެ ކުޅެދުންތެރިކަން ނެތްކަމަށް އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓްގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ މީހުން.

މާއްދާ 65. ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމަށް ޝަރުޠު ފުރިހަމަވުން

ނުވަވަނަ ބާބު: ފުރަތަމަ ޙުކުމް ކުރުމާއި ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުން ފަސްކުރުން

ފުރަތަމަ ޙުކުމް ކުރުން: 66. (ހ) ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ފަރާތަކީ، މި ޤާނޫނުގެ 62 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން ހަދާ އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ރިޕޯޓުގައި ކަނޑައަޅާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިވެ، އެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކުރެވޭ ފަދަ ޙާލަތެއްގައި ހުރި މީހަކު ކަމަށް އެ ރިޕޯޓުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާނަމަ، އޭނާގެ މައްޗަށް އުފުލާފައިވާ ދަޢުވާ ޑްރަގް ކޯޓުން އަޑުއަހައި، އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލާފައިވާ ކުށަށް އޭނާ އިޢުތިރާފުވާކަން ކަށަވަރުކުރުމަށްފަހު، އެ ކުށް އޭނާގެ މައްޗަށް ސާބިތުވާކަމަށް ޙުކުމްކޮށް، އޭނާގެ މައްޗަށް އަދަބު ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާގެ މައްޗަށް ކޮށްފައިވާ ދަޢުވާގެ އަޑުއެހުން ބާއްވާހިނދު، ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާކުރެވޭ ކުށަށް އޭނާ އިޢުތިރާފުނުވެއްޖެނަމަ، ޑްރަގް ކޯޓުގައި އެ ދަޢުވާ އިތުރަށް ކުރިއަށްގެންދެވެން ނެތްކަމަށް އެ ކޯޓުން ކަނޑައަޅައި، އެ ދަޢުވާ، ކަމުގެ އިޚްތިޞާޞް އޮތް އެހެން ކޯޓަކަށް ބަދަލުކުރަންވާނެއެވެ. (ނ) ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ފަރާތަކީ، އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ރިޕޯޓުގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިވެ، އެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކުރެވޭ ފަދަ ޙާލަތެއްގައި ހުރި މީހެއް ނޫންކަމަށް އެ ރިޕޯޓުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާނަމަ، އެ ދަޢުވާ އެ ކޯޓުގައި އިތުރަށް ކުރިއަށްގެންދެވެން ނެތްކަމަށް ޑްރަގް ކޯޓުން ކަނޑައަޅައި، އެ ދަޢުވާ، ކަމުގެ އިޚްތިޞާޞް އޮތް އެހެން ކޯޓަކަށް ބަދަލުކުރަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 66. ފުރަތަމަ ޙުކުމް ކުރުން

(ހ) މި ޤާނޫނުގެ 65 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާގެ މައްޗަށް ޑްރަގް ކޯޓުން ކުރާ ފުރަތަމަ ޙުކުމް ކުރުމާ އެކުއެކީގައި، އެ ޙުކުމް ތަންފީޛުނުކޮށް ހިފެހެއްޓުމުގެ އަމުރެއް ކޯޓުން ކުރަންވާނެއެވެ. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން މީހެއްގެ މައްޗަށް ކުރާ ފުރަތަމަ ޙުކުމް ތަންފީޛުނުކޮށް ހިފެހެއްޓިގެންވާނީ، އޭނާގެ މައްޗަށް މި ޤާނޫނުގެ 66 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކުރާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު ނިމުމަކަށް އަންނަންދެން ނުވަތަ ކޯޓުން އެހެން ގޮތަކަށް ކަނޑަނާޅާހާހިނދަކުއެވެ. (ނ) ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ މީހާގެ މައްޗަށް މި ޤާނޫނުގެ 66 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ޑްރަގް ކޯޓުން ކުރާ ފުރަތަމަ ޙުކުމަކީ، އޭނާ ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކޮށް ނިންމައިފިނަމަ، ކޯޓުން ކުރާ އެހެން ޙުކުމަކުން، ތަންފީޛުކުރުން މަޢާފުކުރެވޭނެ ޙުކުމެކެވެ. އަދި ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަނުކޮށްފިނަމަ، ނުވަތަ ހުށަހަޅާފައިވާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ޤަބޫލުނުކޮށްފިނަމަ، އޭނާގެ މައްޗަށް އިޢާދަވެ، ހިންގަންފަށާނެ ޙުކުމެކެވެ.

މާއްދާ 67. ފުރަތަމަ ޙުކުމް ތަންފީޛުނުކޮށް ހިފެހެއްޓުން

ދިހަވަނަ ބާބު: ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު

ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު: 68. މި ޤާނޫނުގެ 65 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ފަރާތުގެ މައްޗަށް ޑްރަގް ކޯޓުން ކުރާ ފުރަތަމަ ޙުކުމްކޮށް، އަދި މި ޤާނޫނުގެ 66 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން އެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުން ހިފެހެއްޓުމުގެ އަމުރެއް ކުރުމަށްފަހު، މި ޤާނޫނުގެ 62 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން ހަދާ އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓް ރިޕޯޓުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، އެ ރިޕޯޓު ނިސްބަތްވާ ފަރާތުގެ މައްޗަށް ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއް ކޯޓުން ކުރަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 68. ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު

ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރުގައި ހިމެނޭ ބައިތައް: 69. މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ޑްރަގް ކޯޓުން ކުރާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްގައި އަންނަނިވި ކަންކަން ހިމަނަންވާނެއެވެ. (ހ) އަމުރު ނިސްބަތްވާ ފަރާތުގެ މައްޗަށް ކޮށްފައިވާ ޙުކުމްގެ ތަފްޞީލު؛ (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުން ފަސްކޮށްފައިވާ ގޮތް؛ (ނ) އަމުރުން ތަބާވުން ލާޒިމުކުރާ ޝަރުޠުތައް؛ (ރ) ބައިވެރިވާންޖެހޭ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްގެ ބާވަތާއި ތަފްޞީލު.

މާއްދާ 69. ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރުގައި ހިމެނޭ ބައިތައް

ފުރަތަމަ ޙުކުމް ތަންފީޛުނުކޮށް ހިފެހެއްޓުމުގެ އަމުރު އެކަހެރިކުރުން: 70. (ހ) މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ޑްރަގް ކޯޓުން މީހެއްގެ މައްޗަށް ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއް ކުރިނަމަވެސް، އެ އަމުރުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ފަރުވާ ދިނުމުގެ ކަންކަން ހަމަޖެއްސެން ނެތް ކަމަށް ކޯޓަށް ޤަބޫލުކުރެވޭ ޙާލަތެއްގައި، އޭނާގެ މައްޗަށް މި ޤާނޫނުގެ 65 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ކޮށްފައިވާ ފުރަތަމަ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުން ފަސްކުރުމަށް މި ޤާނޫނުގެ 66 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ކުރާ އަމުރު އެކަހެރިކޮށް، ފުރަތަމަ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަން ފެށުމަށް ކޯޓަށް އަމުރުކުރެވިދާނެއެވެ. (ށ) މީހެއްގެ މައްޗަށް ކޮށްފައިވާ ފުރަތަމަ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަން ފެށުމަށް މި މާއްދާގެ (ހ) ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކޯޓުން ކުރާ އަމުރު ދެމިއޮންނާނީ، އަންނަނިވި ދެ ކަންތަކުގެ ތެރެއިން ފުރަތަމަ ދިމާވާ ކަންތައް ހިނގުމާ ހަމައަށެވެ. އަދި އެ ދެ ކަންތަކުގެ ތެރެއިން ކަމެއް އެގޮތަށް ހިނގުމާއެކު، ފުރަތަމަ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުން ފަސްކުރުމަށް މި ޤާނޫނުގެ 66 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ކުރާ އަމުރު އިޢާދަވެ، ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު ހިނގަން ފަށާނެއެވެ. (1) ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ފަރުވާ ދިނުމުގެ ކަންކަން ހަމަޖެހުން؛ (2) ފުރަތަމަ ޙުކުމް ކުރާ ދުވަހުން ފެށިގެން 90 (ނުވަދިހަ) ދުވަސް ފާއިތުވުން. (ނ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގެ (2) ވަނަ ނަންބަރުގައިވާ މުއްދަތު ހަމަވާއިރުވެސް، ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ފަރުވާ ދިނުމުގެ ކަންކަން ހަމަޖެއްސެން ނެތްނަމަ، އަމުރު ނިސްބަތްވާ ފަރާތް ބަންދުގައި ބަލަހައްޓަމުންދާ ފަރާތުން، އެ މުއްދަތު ހަމަވުމުގެ ކުރިން، އޭނާ ޑްރަގް ކޯޓަށް ޙާޟިރުކުރަންވާނެއެވެ. (ރ) ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު ނިސްބަތްވާ ފަރާތެއް، މި މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ޑްރަގް ކޯޓަށް ޙާޟިރުކުރެވިއްޖެނަމަ، އޭނާގެ މައްޗަށް ކޮށްފައިވާ ފުރަތަމަ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުމާއި، އެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުން ފަސްކުރުމާއި، ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު ހިންގަން ފެށުމާމެދު ކޯޓުން ގޮތެއް ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 70. ފުރަތަމަ ޙުކުމް ތަންފީޛުނުކޮށް ހިފެހެއްޓުމުގެ އަމުރު އެކަހެރިކުރުން

ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްގެ އަސާސީ ނުކުތާތައް: 71. ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއް ކުރެވޭނީ އަންނަނިވި ކަންކަން ކުރުމަށް ޝަރުޠުކޮށްފައެވެ. (ހ) އަމުރުގެ މުއްދަތުގައި އިތުރު ކުށެއް ނުކުރުން؛ (ށ) ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުން ކުރާ އަމުރުތަކަށް ކިޔަމަންވަމުންދިޔުން؛ (ނ) ކޯޓަށް ޙާޟިރުވުމަށް އަންގާފައިވާ ދުވަސްތަކުގައި ގަވާއިދުން ކޯޓަށް ޙާޟިރުވަމުންދިޔުން؛ (ރ) ކޯޓުގެ އަމުރެއް ލިބިގެން މެނުވީ، ފަރުވާދޭ މަރުކަޒު ހުރި ރަށަކުން ފުރައިގެން ނުދިޔުން؛ (ބ) ދިރިއުޅޭ އެޑްރެސް ނުވަތަ ވަޒީފާއަދާކުރާ ތަން ބަދަލުވެއްޖެކަމަށްވާނަމަ، 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އޭނާ ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ މަރުކަޒަކަށް އެންގުން.

މާއްދާ 71. ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްގެ އަސާސީ ނުކުތާތައް

ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްގެ އިތުރު ނުކުތާތައް: 72. ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްގައި އެޙާލަތަކަށް ބިނާކޮށް އަންނަނިވި ބައިތައް ހިމެނުމަށްވެސް ޝަރުޠުކުރެވިދާނެއެވެ.(ހ) މުޖުތަމަޢަށް ފައިދާހުރި މަސައްކަތެއްގައި ވަކި މުއްދަތަކަށް ނުވަތަ ވަކި ޖުމްލަ ގަޑިއަކަށް މަސައްކަތްކުރުން؛(ށ) ފަރުވާގެ ނިޒާމަށް ނުވަތަ މުޖުތަމަޢަށް އަނބުރާ އައުމަށް މަގުފަހިވާނެ އެހެންކަމެއް ކުރަން އެންގުން.

މާއްދާ 72. ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްގެ އިތުރު ނުކުތާތައް

ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއް ކުރާއިރު، އެ އަމުރު ނިސްބަތްވާ ފަރާތް ހުށަހެޅޭ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމާބެހޭ މަޢުލޫމާތު، ލިޔެވެން އޮތް އެންމެ ތަފްޞީލުކޮށް އެ އަމުރުގައި ބަޔާންކުރަންވާނެއެވެ. އެއީ، އަންނަނިވި ކަންކަން ހިމެނޭގޮތުންނެވެ. (ހ)ކަރެކްޝަންސް އޮފިސަރަކާ އޭނާ ބައްދަލުކުރަންޖެހޭނެ މިންވަރާއި މުއްދަތުތައް ނުވަތަ ޢަދަދުތައް؛ (ށ)އޭނާގެ ހަށިގަނޑުގައި މަސްތުވާތަކެތީގެ އަސަރު ހުރިތޯ ޓެސްޓްކުރުމަށް ޙާޟިރުވާންޖެހޭ ޢަދަދުތައް ނުވަތަ ގަޑިތައް ނުވަތަ ދުވަސްތައް؛ (ނ) ވޮކޭޝަނަލް އެޑިއުކޭޝަން ޕްރޮގްރާމެއް ނުވަތަ ވޮކޭޝަނަލް ޓްރޭނިންގ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިވެ މަސައްކަތެއް ނުވަތަ ހުނަރެއް ދަސްކުރަން ފެންނަ ކަމަށް އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓްގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުން އެފަދަ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިވާން އެއްބަސްވުން؛ (ރ) މެޑިކަލް، ސައިކިއޭޓްރިކް ނުވަތަ ސައިކޮލޮޖިކަލް ފަރުވާއަށް ޤަބޫލުވެ، އެކަމަށް ހުށަހެޅުމަށް އެއްބަސްވުން؛ (ބ) ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމާ ގުޅޭގޮތުން، އަންނަނިވި ސަބަބުތަކަށްޓަކައި، ވަކި މުއްދަތަކަށް ޖަލުގައި ބަންދުކުރަންޖެހޭކަމަށް ކޯޓަށް ފެނިއްޖެނަމަ، 21 (އެކާވީސް) ދުވަހަށްވުރެ ގިނަނުވާނެ ގޮތުގެމަތިން އޭނާ ޖަލުގައި ބަންދުކުރަން ކޯޓަށް ކަނޑައެޅިދާނެކަން. (1) އޭނާގެ ގައިން މަސްތުވާތަކެތީގެ އަސަރު ފިލުވާލުމަށް އެހީތެރިވެދިނުމަށްޓަކައި، ނުވަތަ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްގައި އޭނާ ބައިވެރިވެ، އޭގެ އަސަރު އޭނާއަށް ރަނގަޅު ގޮތުގައި ކޮށްފައިވާ މިންވަރު ދެނެގަތުމަށް؛ (2) އޭނާ ފޮނުވާނެ އެކަށީގެންވާ އެހެން މަރުކަޒެއް ހޯދެންދެން ޖަލުގައި ބަންދުކުރުން ނޫންގޮތެއް ނެތުން.

މާއްދާ 73. ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ހިމެނެންވާނެ ކަންކަން

މީހެއްގެ މައްޗަށް މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއް ކުރުމުގެ ކުރިން އަންނަނިވި ކަންކަން، އޭނާއަށް ޑްރަގް ކޯޓުން ސާފުކޮށްދޭންވާނެއެވެ. (ހ) ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރުގައި އަންނަނިވި ބައިތައް ހިމެނޭކަން. (1) އޭނާގެ މައްޗަށް މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ކުރެވުނު ޙުކުމާއި އޭނާގެ މައްޗަށް ތަންފީޛުނުކުރެވިވާ އެހެން ޙުކުމެއް ނުވަތަ ޙުކުމްތަކެއް ހުރިނަމަ އެފަދަ ޙުކުމްތައް ވަކި މުއްދަތެއް ވަންދެން ހިފެހެއްޓިފައިވާކަން. (2) އެ އަމުރުގައި ހިމެނޭ އަސާސީ ނުކުތާތައް. (3) މި ޤާނޫނާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އިތުރު ޝަރުޠެއް ހިމަނާފައިވާނަމަ އޭގެ ތަފްޞީލު. (4) އޭނާ ބައިވެރިވާންޖެހޭ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްގެ ތަފްޞީލު. (ށ) ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރުގެ ބޭނުމާއި އޭގެ ނަތީޖާ. (ނ) ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރާ ޚިލާފުވެއްޖެނަމަ، އޭނާއާމެދު ޢަމަލުކުރެވޭނެ ގޮތް.

މާއްދާ 74. ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރުގައިވާ އެއްޗެއް ކިޔައިދިނުން

އަމުރު ހިނގަން ފަށާ ވަގުތު: 75. (ހ) މީހެއްގެ މައްޗަށް މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއް ކޮށްފިނަމަ، އެ އަމުރު އޭނާގެ މައްޗަށް ހިނގަން ފަށާނީ، އެ އަމުރުގެ ލިޔުން އޭނާއަށް ލިބިއްޖެކަން އޭނާ ލިޔުމުން ކަށަވަރުކޮށްދޭ ވަގުތުން ފެށިގެންނެވެ.(ށ) މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން މީހެއްގެ މައްޗަށް ކުރާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއް ހިނގަން ފެށުމާއެކު، އެ އަމުރުގެ މުއްދަތަށް އޭނާ ހުންނާނީ ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞްގެ ދަށުގައެވެ.

މާއްދާ 75. އަމުރު ހިނގަން ފަށާ ވަގުތު 

ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާނެކަމަށް މި ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން މީހެއްގެ މައްޗަށް އެ ކޯޓުން ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއް ހިނގަމުންދަނިކޮށް، މި ޤާނޫނުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއްގެ ޙުކުމް އޭނާގެ މައްޗަށް އަތުވެއްޖެނަމަ، އޭނާގެ މައްޗަށް ކޮށްފައިވާ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަން ފަށަންވާނެއެވެ. އަދި އެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މުއްދަތުގައި، އޭނާގެ މައްޗަށް ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު ހިނގުން އޮންނާނީ ހިފެހެއްޓިފައެވެ.

މާއްދާ 76. ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު ހިނގުން ހިފެހެއްޓުން

(ހ) މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއް ނިސްބަތްވާ ފަރާތުން އަމިއްލައަށް އެދި ހުށަހެޅުމުން، ނުވަތަ ޑްރަގް ކޯޓަށް އަމިއްލައަށް ފެނިގެން، ކުރިން ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރަކަށް އިޞްލާޙު ގެނެސް ބަދަލުކުރުމުގެ ބާރު ކޯޓަށް ލިބިގެންވެއެވެ. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރަކަށް އިޞްލާޙެއް ނުވަތަ ބަދަލެއް ގެންނަނަމަ، އެ ބަދަލު ގެނައި ސަބަބު ލިޔުމުން ބަޔާންކުރަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 77. ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރަށް ބަދަލުގެނައުން

ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއް ނިސްބަތްވާ ފަރާތަކުން އެ އަމުރުގައިވާގޮތަށް ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްގައި ރަނގަޅުގޮތުގައި ބައިވެރިވަމުންދާކަމަށް ޑްރަގް ކޯޓަށް ކަށަވަރުކުރެވިއްޖެނަމަ، އަންނަނިވި ޢިނާޔަތްތައް އޭނާއަށް ދިނުމަށް ކޯޓަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ. (ހ) ކޯޓަށް ފެންނަ ވަކި ކަހަލަ ލުއިތަކެއް ނުވަތަ އިމްތިޔާޒުތަކެއް ދިނުން؛ (ށ) މަސްތުވާތަކެތީގެ އަސަރު ހަށިގަނޑުގައި ހުރިތޯ ޓެސްޓްކުރުމަށް ޙާޟިރުވާންޖެހޭކަމަށް ބުނެފައިވާ ދުވަސްތައް މަދުކުރުން؛ (ނ) އޭނާ ބެލެހެއްޓުމުގެ ގޮތުން ވަކި ތަނަކަށް، ވަކި ގަޑިއަކަށް ޙާޟިރުވެ، ވަކި މީހަކާ ބައްދަލުކުރުމަށް ބުނެފައިވާ ޢަދަދުތަކަށް ލުޔެއް ގެނައުން؛ (ރ) އޭނާ ބައިވެރިވަމުންދާ ވޮކޭޝަނަލް ޓްރޭނިންގ ޕްރޮގްރާމެއް އެހެން ޕްރޮގްރާމަކަށް ބަދަލުކޮށްދިނުން، ނުވަތަ އޭނާ މުޖުތަމަޢަށް ފައިދާހުރި މަސައްކަތްކުރުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ޖުމްލަ ގަޑިއިރަށް ބަދަލެއްގެނެސް، ލުޔެއް ދިނުން.

މާއްދާ 78. ޢިނާޔަތްދިނުން

މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއް ނިސްބަތްވާ ފަރާތަކުން އެ އަމުރުގައިވާގޮތަށް ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްގައި ބައިވެރިވަމުން ނުދާކަމަށް ޑްރަގް ކޯޓަށް ކަށަވަރުކުރެވިއްޖެނަމަ، އަންނަނިވި ކަންކަން ކުރުމަށް ކޯޓަށް އަމުރުކުރެވިދާނެއެވެ. (ހ) އެއްވެސް ޢިނާޔަތެއް ނުވަތަ ލުޔެއް އޭނާއަށް ދީފައިވާނަމަ، އެކަން ހުއްޓުމަކަށް ގެނައުން؛ (ށ) ކޯޓަށް ދައްކާ ފައިސާއެއްގެ ގޮތުގައި ކޯޓަށް ޖޫރިމަނާ ފައިސާއެއް ދެއްކުމަށް އެންގުން؛ (ނ) ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތް ބެލެހެއްޓުމުގެގޮތުން ވަކި މީހެއްގެ ކައިރިއަށް ޙާޟިރުވުމަށް ކުރިން ކަނޑައަޅާފައިވާ ވަގުތާއި ދާންޖެހޭ ނިސްބަތް އިތުރުކުރުން؛ (ރ) ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތް މެޑިކަލް، ސައިކިއޭޓްރިކް ނުވަތަ ސައިކޮލޮޖިކަލް ފަރުވާއަށް ހުށަހަޅަންޖެހޭ ނިސްބަތް ނުވަތަ ޢަދަދު އިތުރުކުރުން؛ (ބ)	މުޖުތަމަޢަށް ފައިދާހުރި މަސައްކަތްކުރުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ވަގުތު އިތުރުކުރުން؛ (ޅ) 15 (ފަނަރަ) ދުވަހަށްވުރެ ދިގުނޫން މުއްދަތަކަށް ޖަލަށްލުން.

މާއްދާ 79. ފިޔަވަޅުއެޅުން

ޖިނާއީ މައްސަލަތަކުގައާއި މަދަނީ މައްސަލަތަކުގައި އިއްވާ ޙުކުމްތަކާއި ނެރޭ ކޯޓުގެ އަމުރުތައް އިސްތިއުނާފަށް ހުށަހެޅުމުގެ ޙައްޤު، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 56 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން މައްސަލައާ ގުޅުންހުރި ކޮންމެ މީހަކަށްމެ ލިބިދީފައިވީނަމަވެސް، ޑްރަގް ކޯޓުގެ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއް ވަކި މީހެއްގެ މައްޗަށް ކުރެވެނީ އޭނާގެ އެއްބަސްވުމާއެކުގައި ކަމުގައިވާތީ، އަންނަނިވި ޙާލަތުތަކުގައި ޑްރަގް ކޯޓުން ކުރާ ޙުކުމްތަކާއި އަމުރުތަކާ ގުޅިގެން، އެ ޙުކުމެއް ނުވަތަ އަމުރެއް އިސްތިއުނާފުކުރުމުގެ ޙައްޤު އޮތް ފަރާތްތަކަށް މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން އެ ޙައްޤު ލިބިގެނެއްނުވެއެވެ. (ހ) މި ޤާނޫނުގެ 65 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކުރާ ފުރަތަމަ ޙުކުމް؛ (ށ) މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކުރާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު؛ (ނ) ފުރަތަމަ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުން ހިފެހެއްޓުމުގެ އަމުރު އެކަހެރިކުރުމަށް ކުރާ އަމުރު؛ (ރ) ވަކި ތާރީޚެއްގައި ކޯޓަށް ޙާޟިރުވުމަށް އަންގައި، ކޯޓުން ކުރާ އަމުރު.

މާއްދާ 80. އިސްތިއުނާފުކުރުމަށް އޮތް ޙައްޤު ހަނިކުރުން

އެގާރަވަނަ ބާބު: ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުން

ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުން: 81. (ހ) މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްގެ ދަށުން ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ މީހެއްގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުމަށް އަންނަނިވި ޙާލަތުތަކުގެ ތެރެއިން ޙާލަތެއްގައި ޑްރަގް ކޯޓަށް އެންގިދާނެއެވެ. (1) ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުމަށް މި ޤާނޫނުގެ 81 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން ފަރާތަކުން އެދުން؛ (2) ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންކަން، އޭގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާގޮތަށް ނުކުރުން؛ (3) ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު އިޞްލާޙުކުރަން ހުށަހެޅުމުން އެކަމަށް ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތުން އެއްބަސްނުވުން؛ (4) އިޞްލާޙުކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރަކާ އެއްގޮތަށް ޢަމަލުކުރުމަށް ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތުން އެއްބަސްނުވުން؛ (5) ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ކުރިއަށްގެންދިޔުމަކީ، އެދެވޭ ނަތީޖާއެއް ނިކުންނާނެ ކަމެއް ނޫންކަމަށް ފެނުން. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއް ނިމުމަކަށް ގެނައުމަށް ޑްރަގް ކޯޓުން ނިންމައިފިނަމަ، ސަބަބު ބަޔާންކޮށް، ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތަށް ކޯޓުން އެކަން އަންގަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 81. ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުން

ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުމަށް ކޯޓުގައި އެދެވިދާނެ ފަރާތްތައް: 82. (ހ) މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްގެ ދަށުން ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ މީހެއްގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުމަށް އަންނަނިވި ފަރާތްތަކަށް ކޯޓުގައި އެދެވިދާނެއެވެ. (1) ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތް؛ (2) ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީ؛ (3) ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތް ބަލަހައްޓަމުންދާ މަރުކަޒު. (ށ) ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތުން ފަރުވާ ހުއްޓާލުމަށް ޑްރަގް ކޯޓުގައި އެދިއްޖެނަމަ، އެކަމުގެ ނޯޓިސް، އޭނާ ބަލަހައްޓަމުންދާ ފަރުވާދޭ މަރުކަޒަށާއި، ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށާއި، ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީއަށް ކޯޓުން ދޭންވާނެއެވެ. (ނ) ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތް ބަލަހައްޓަމުންދާ ފަރުވާދޭ މަރުކަޒުގެ ފަރާތުން ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުމަށް އެދިއްޖެނަމަ، އެކަމުގެ ނޯޓިސް، ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތަށާއި، ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށާއި، ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީއަށް ކޯޓުން ދޭންވާނެއެވެ. (ރ) ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުމަށް ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން އެދިއްޖެނަމަ، އެކަމުގެ ނޯޓިސް، ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތަށާއި، ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށާއި، ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތް ބަލަހައްޓަމުންދާ ފަރުވާދޭ މަރުކަޒަށް ކޯޓުން ދޭންވާނެއެވެ. (ބ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައިވާ ފަރާތްތަކުން ކުރެ ފަރާތަކުން ފަރުވާ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުމަށް ކޯޓުގައި އެދުމުން، އެފަރާތުގެ މައްޗަށް ކޯޓުން ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު ނިމުމަކަށް ގެންނަންދެން ނުވަތަ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރާމެދު ގޮތެއް ނިންމަންދެން މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ނުވަތަ ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ އެނޫންވެސް ތަނެއްގައި ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ މީހާ ބަންދުކޮށްފައި ބެހެއްޓުމަށް ކޯޓަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ.

މާއްދާ 82. ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުމަށް ކޯޓުގައި އެދެވިދާނެ ފަރާތްތައް

ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުމުން ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު ނިމުމަކަށް އައުން: 83. (ހ) މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްގެ ދަށުން ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތެއްގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއް ހުއްޓާލުމަށް، މި ޤާނޫނުގެ 80 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ޑްރަގް ކޯޓުން ނިންމައިފިނަމަ، ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތުގެ މައްޗަށް އެ ކޯޓުން ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު ނިމުމަކަށް ގެންނަންވާނެއެވެ. (ށ) ފަރުވާ ހޯދަމުންދާ ފަރާތެއްގެ މައްޗަށް ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ހުއްޓާލުމާއެކު، އޭނާގެ މައްޗަށް މި ޤާނޫނުގެ 65 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ކޮށްފައިވާ ފުރަތަމަ ޙުކުމް އިޢާދަކޮށް، އެ ޙުކުމާ އެއްގޮތަށް އޭނާ ޖަލުގައި ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަން ފެށުމަށް ކޯޓުން އަމުރުކުރަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 83. ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ހުއްޓާލުމުން ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު ނިމުމަކަށް އައުން

ބާރަވަނަ ބާބު: ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ނިމުން

ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ނިމުން: 84. މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްގެ ދަށުން ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއް ފުރިހަމަކުރަމުންދާ މީހެއްގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ނިމުނީ ކަމަށް ބެލެވޭނީ، އެ އަމުރުގައި ފުރިހަމަކުރަންޖެހޭނެ ކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްގެ ހުރިހާ ބައިތައް، އެ އަމުރުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އަމުރު ނިސްބަތްވާ ފަރާތުން ފުރިހަމަކޮށް ނިމުމުންނެވެ.

މާއްދާ 84. ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް ނިމުން

ފަހުގެ ޙުކުމް ކަނޑައެޅުން: 85. (ހ) ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްގެ ދަށުން ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިވެފައިވާ މީހެއްގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް މި ޤާނޫނުގެ 83 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ނިމުމަކަށް އައުމުން، އޭނާގެ މައްޗަށް މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކޮށްފައިވާ ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރު ނިމުމަކަށް ގެނެސް، މި ޤާނޫނުގެ 85 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތަކަށް އޭނާގެ މައްޗަށް ޑްރަގް ކޯޓުން ފަހުގެ ޙުކުމް ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ފަހުގެ ޙުކުމް ކަނޑައެޅުމުގައި ކޯޓުން އަންނަނިވި ކަންކަމަށް ރިޢާޔަތްކުރަންވާނެއެވެ. (1) ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމް އޭނާ ފުރިހަމަކުރި ގޮތާމެދު އޭނާއަށް ފަރުވާ ދިން ފަރާތުން ދެކޭގޮތް؛ (2) ފަރުވާގެ މުއްދަތުގައި އޭނާއަށް ދީފައިވާ ޢިނާޔަތްތައް؛ (3) ފަރުވާގެ މުއްދަތުގައި އޭނާގެ މައްޗަށް އަޅާފައިވާ ފިޔަވަޅުތައް. (ނ) ފަރުވާ ފުރިހަމަކޮށްފައިވާ ފަރާތެއްގެ މައްޗަށް މި ޤާނޫނުގެ 85 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ފަހުގެ ޙުކުމް ކުރުމުން، މި ޤާނޫނުގެ 65 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން އޭނާގެ މައްޗަށް ކޮށްފައިވާ ފުރަތަމަ ޙުކުމް ބާޠިލުވާނެއެވެ.

މާއްދާ 85. ފަހުގެ ޙުކުމް ކަނޑައެޅުން

ފަހުގެ ޙުކުމް ކުރެވިދާނެ ގޮތްތައް: 86. (ހ) މި ޤާނޫނުގެ 84 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަހުގެ ޙުކުމް، އަންނަނިވި ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތަކަށް ކޯޓަށް ކުރެވިދާނެއެވެ. (1) ފުރަތަމަ ޙުކުމް ބާޠިލުކުރުމާއެކު، އެއްވެސް ޝަރުޠެއް ކަނޑައެޅުމަކާ ނުލައި އޭނާ މިނިވަންކުރުން؛ (2) ފުރަތަމަ ޙުކުމް ބާޠިލުކުރުމާއެކު، ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ވަކި ޝަރުޠުތަކަކާއެކު އޭނާ ދޫކޮށްލުން؛ (3) ފުރަތަމަ ޙުކުމް ބާޠިލުކުރުމާއެކު، ފަހުގެ ޙުކުމް ކަނޑައެޅުން ފަސްކޮށް، ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ވަކި ޝަރުޠުތަކަކާއެކު އޭނާ ދޫކޮށްލުން؛ (4) ފުރަތަމަ ޙުކުމް ބާޠިލުކުރުމާއެކު، ފަހުގެ ޙުކުމެއް ކޮށް، އެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުން ފަސްކޮށް، ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ވަކި ޝަރުޠުތަކަކާއެކު އޭނާ ދޫކޮށްލުން. (ށ) ފަހުގެ ޙުކުމް ނިސްބަތްވާ ފަރާތުގެ މައްޗަށް ކޮށްފައިވާ ފުރަތަމަ ޙުކުމުގެ މުއްދަތަށްވުރެ ފަހުގެ ޙުކުމުގެ މުއްދަތު އިތުރުވެގެން ނުވާނެއެވެ. އަދި އެ ޙުކުމުގެ ބާވަތްވެސް ފުރަތަމަ ޙުކުމުގެ ބާވަތަށްވުރެ ހަރުކަށިވެގެން ނުވާނެއެވެ. (ނ) މީހެއްގެ މައްޗަށް ފަހުގެ ޙުކުމް ކަނޑައެޅުން މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ (3) ވަނަ ނަންބަރުގެ ދަށުން ޝަރުޠަކާއެކު ފަސްކުރެވިފައިވާނަމަ، އެ ޙުކުމް ނިސްބަތްވާ ފަރާތުން އެ ޝަރުޠާ ޚިލާފުވެއްޖެނަމަ، އޭނާގެ މައްޗަށް ފަހުގެ ޙުކުމް ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ. (ރ) މީހެއްގެ މައްޗަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ފަހުގެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުން މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ (4) ވަނަ ނަންބަރުގެ ދަށުން ޝަރުޠަކާއެކު ފަސްކުރެވިފައިވާނަމަ، އެ ޙުކުމް ނިސްބަތްވާ ފަރާތުން އެ ޝަރުޠާ ޚިލާފުވެއްޖެނަމަ، އެ ޙުކުމް އޭނާގެ މައްޗަށް ތަންފީޛުކުރަން ފަށަންވާނެއެވެ. (ބ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ (4) ވަނަ ނަންބަރުގެ ދަށުން މީހެއްގެ މައްޗަށް ކުރާ ފަހުގެ ޙުކުމެއްގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އެއްވެސް ޝަރުޠަކާ އެ ޙުކުމް ނިސްބަތްވާ ފަރާތުން ޚިލާފުނުވާހާހިނދަކު، އެ ޙުކުމް އޭނާގެ މައްޗަށް ތަންފީޛެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. (ޅ) މި ޤާނޫނުގެ 84 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން މީހެއްގެ މައްޗަށް ކަނޑައަޅާ ފަހުގެ ޙުކުމަކީ، މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ (1) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކުރާފަދަ ޙުކުމެއް ކަމުގައިވާނަމަ، ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްގައި އޭނާ ހޭދަކުރި މުއްދަތު އެއީ، އެ ޙުކުމުގެ ދަށުން އޭނާ ހޭދަކުރި މުއްދަތު ކަމުގައި ބަލައި، އެހިސާބުން އޭނާގެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކޮށް ނިމުނީކަމަށް ބަލަންވާނެއެވެ. (ކ) މި ޤާނޫނުގެ 84 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން މީހެއްގެ މައްޗަށް ކަނޑައަޅާ ފަހުގެ ޙުކުމަކީ، މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ (2) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކުރާފަދަ ޙުކުމެއް ކަމުގައިވާނަމަ، އެ ޙުކުމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޝަރުޠަކާ އޭނާ ޚިލާފުނުވާހާހިނދަކު، ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްގައި އޭނާ ހޭދަކުރި މުއްދަތު އެއީ، އެ ޙުކުމުގެ ދަށުން އޭނާ ހޭދަކުރި މުއްދަތު ކަމުގައި ބަލައި، އެހިސާބުން އޭނާގެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކޮށް ނިމުނީ ކަމުގައި ބަލަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 86. ފަހުގެ ޙުކުމް ކުރެވިދާނެ ގޮތްތައް

ތޭރަވަނަ ބާބު: ޖަލުގައި ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހުންނާގުޅޭ ޚާއްޞަ އުސޫލުތައް

ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފަށާއިރު ޖަލުގައި ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހުން: 87. (ހ) މި ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ކުށެއް ސާބިތުވެ، ޖަލުގައި ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހުންގެ ތެރެއިން ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިވާން އެދޭ މީހުންނަށް އެކަމަށް އެދި ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީއަށް ހުށަހެޅިދާނެއެވެ. (ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިވުމަށް އެދި ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީއަށް މީހެއްގެ ހުށަހެޅުން ލިބުމުން، އެމީހަކީ، މި ޤާނޫނުގެ 35 ވަނަ މާއްދާގެ (ރ) ގައި ބަޔާންކުރާ ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވާ ފަރާތެއް ކަމަށް އެ އެޖެންސީއަށް ޤަބޫލުކުރެވޭނަމަ، ޑްރަގް ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި އޭނާ ބައިވެރިކޮށްދިނުމަށް އެދި އެ އެޖެންސީން ޑްރަގް ކޯޓަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 87. ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފަށާއިރު ޖަލުގައި ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހުން

ޑްރަގް ކޯޓުން ބައެއް ކަންކަން ކަށަވަރުކުރުން: 88. މި ޤާނޫނުގެ 86 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން ޑްރަގް ކޯޓަށް ހުށަހެޅުމެއް ހުށަހެޅޭހިނދު، އަންނަނިވި ކަންކަން އެ ކޯޓުން ކަށަވަރުކުރަންވާނެއެވެ.(ހ) ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހާއަކީ، މި ޤާނޫނުގެ 35 ވަނަ މާއްދާގެ (ރ) ގައި ބަޔާންކުރާ ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވާ މީހެއްކަން؛ އަދި(ށ) ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހާއަކީ، މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާ މީހެއް ކަމަށް ކޯޓަށް ޤަބޫލުކުރެވޭކަން؛ އަދި(ނ) އިންޑިކޭޓިވް އެސެސްމަންޓެއް ހެދުމަށް ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހާ ޤަބޫލުވާކަން؛ އަދި(ރ) ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމްގައި ބައިވެރިވެ، އެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކުރުމަށް ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހާ އެއްބަސްވާކަން.

މާއްދާ 88. ޑްރަގް ކޯޓުން ބައެއް ކަންކަން ކަށަވަރުކުރުން

ޖަލުގައި ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހުންގެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުން ފަސްކުރުން: 89. (ހ) މި ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ކުށެއް ސާބިތުވެ، ޖަލުގައި ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހުންގެ ތެރެއިން ޑްރަގް ކޯޓުގެ ފަރުވާގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިވާން އެދޭ މީހެއްގެ ހުށަހެޅުމަކާ ގުޅޭގޮތުން މި ޤާނޫނުގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކޯޓުން ކަށަވަރުކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ކަށަވަރުކުރުމަށްފަހު، އޭނާއަކީ، އެ ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހެއް ކަމަށް ކޯޓަށް ޤަބޫލުކުރެވޭނަމަ، އޭނާ އެހިނދު ތަންފީޛުކުރަމުންދާ ޙުކުމަކީ، މި ޤާނޫނުގެ 65 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ކުރާ ފުރަތަމަ ޙުކުމް ކަމުގައި ބަލައި، މި ޤާނޫނުގެ 66 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ ޙުކުމް ތަންފީޛުނުކޮށް ހިފެހެއްޓުމުގެ އަމުރެއް ކޯޓުން ކުރަންވާނެއެވެ. އަދި އޭނާގެ މައްޗަށް މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްކޮށް، ކަމާގުޅޭގޮތުން މި ޤާނޫނުގައިވާ އިޖުރާއަތުތަކަށް އެ ކޯޓުން ޢަމަލުކުރަންވާނެއެވެ.(ށ) ޑްރަގް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މީހެއް ކަމަށް މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން އެ ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ މީހަކީ، އެއް ޙުކުމަށްވުރެ ގިނަ ޙުކުމް އޭނާގެ މައްޗަށް ކުރެވިފައިވާ މީހެއް ކަމަށްވާނަމަ، އޭނާ އެހިނދު ތަންފީޛުކުރަމުންދާ ޙުކުމާއި އޭނާ ދެން ތަންފީޛުކުރަން އޮތް ޙުކުމާއި ދެ ޙުކުމް ތަންފީޛުނުކޮށް ހިފެހެއްޓުމުގެ އަމުރެއް ކޯޓުން ކުރަންވާނެއެވެ. އަދި އޭނާގެ މައްޗަށް މި ޤާނޫނުގެ 67 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ރީހެބިލިޓޭޝަން އަމުރެއްކޮށް، ކަމާގުޅޭގޮތުން މި ޤާނޫނުގައިވާ އިޖުރާއަތުތަކަށް އެ ކޯޓުން ޢަމަލުކުރަންވާނެއެވެ.

މާއްދާ 89. ޖަލުގައި ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހުންގެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުން ފަސްކުރުން

ސާދަވަނަ ބާބު: އެދިގެން ފަރުވާ ދިނުން

އެދިގެން ފަރުވާ ދިނުން: 90. (ހ) އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރުން ދަށުގެ ކުއްޖަކު މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ސަބަބުން މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާތީ، އޭނާއަށް ފަރުވާދީގެން ރަނގަޅުކުރުމަށް އެދި މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ފަރުވާދޭ މަރުކަޒަކަށް އެކުއްޖެއްގެ ބެލެނިވެރިއަކު ހުށަހަޅައިފިނަމަ، މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހަދާ ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން، އަދި މި ބާބުގައިވާ އުސޫލުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން، ފަރުވާދޭ މަރުކަޒެއްގައި އެކުއްޖަކަށް ފަރުވާ ދެވިދާނެއެވެ. (ށ) އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރުން މަތީގެ މީހަކު، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ސަބަބުން މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވިހިފާފައިވާތީ، ފަރުވާ ހޯދައިގެން ރަނގަޅުވުމަށް އެދި މި ޤާނޫނުގެ 47 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ފަރުވާދޭ މަރުކަޒަކަށް ހުށަހަޅައިފިނަމަ، މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ނޭޝަނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީން ހަދާ ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން، އަދި މި ބާބުގައިވާ އުސޫލުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން، ފަރުވާދޭ މަރުކަޒެއްގައި އޭނާއަށް ފަރުވާ ދެވިދާނެއެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުތައް